سجاد گنجه ای - مدرس مراکز آموزش عالی- کارشناس ارشد دانشگاه تهران
خدیجه نوروزی - مدرس مراکز آموزش عالی-دانشجوی مقطع دکتری دانشگاه تهران
علیرضا نجاری - کارشناس ارشد دانشگاه تهران

بافتهای فرسوده شهری یکی از معضلات شهرهای ایران (مخصوصاً کلان شهر تبریز) می باشد که نیازمند توجه ویژه از سوی مدیران شهری است. بافتهای فرسوده شهری بنا به دلایلی از قبیل عدم رعایت معیارهای فنی و مهندسی در ساخت بنا، مصالح نامناسب به ار رفته در آنها، همجواری این مناطق با سکونت گاه های حاشیه ای و غیر استاندارد، آسیب پذیری شریانهای حیاتی در این مناطق، شبکه ی ارتباطی ناکارآمد و عدم وجود تأسیسات و تجهیزات شهری مناسب، بیشتر از سایر بافتهای هری در برابر سوانح آسیب پذیر بوده و شدت تلافت و خسارات نیز در اینگونه بافتها به نسبت بیشتر می باشد. تجربه های گذشته نشان می دهد که بروز سوانحی چون زلزله رودبار، بم و ورزقان، باعث تخریب گسترده در بافتهای فرسوده شده و بحران های اجتماعی، زیستی و... بوجود آورده است. برای کاهش اثرات سواانح و افزایش قدرت امداد و نجات در بافتهای فرسوده و جلوگیری از ایجاد بحران، باید بافتهای فرسوده موجود طبق برنامه مدون مدیریت گردد. بویژه اینکه کلانشهر تبریز در مجاورت گسل فعال قرار گرفته و وجود بیش از 400 هزار خانوار آسیب پذیر در برابر زلزله بر لزوم توجه ویژه به بافت های فرسوده در این شهر بیش از پیش ملموس می باشد. با توجه به اهمیت موضوع، در این مقاله، ابتدا تعریفی از بافتهای فرسوده شهری ارائه شده و شاخص های تشخیص آنها معرفی می شود. سپس اهمیت مدیریت بافتهای فرسوده از دیدگاه مدیریت بحران بررسی شده و در آخر راهکارهایی از دیداه مدیریت بحران برای بهینه بافتهای فرسوده ارائه می شود.

بافت های فرسوده، زلزله، امداد و نجات، مدیریت بحران، شهر تبریز