بررسی رژیم آبی جریان ورودی به تالاب بامدژ به منظور تدوین الگوی مدیریت محیط زیست پایدار

در سال های اخیر توسعه طرح های منابع آب و کشاورزی، توسعه جوامع انسانی، پدیده تغییر اقلیم و خشکسالی بیشترین اثرات زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی را در کشورهای در حال توسعه و حتی صنعتی به جا گذاشته است. این اثرات به صورت مرگ و میر، مهاجرت انسان ها و گونه های جانوری، تخریب محیط زیست، کمبود منابع غذایی، انرژی، آب و تخریب سایر منابع طبیعی نشان داده است. از ای نرو در بسیاری از مجامع علمی، بر استفاده مناسب از منابع طبیعی و مدیریت اراضی، حفظ اکوسیستم ها و فعالیت های کشاورزی به منظور کنترل کاهش اثرات مخرب محیط زیست تأکید می شود. تالاب بامدژ با وسعتی حدود 4000 هکتار در جنوب غرب خوزستان واقع شده که از رودخانه شاوور تغذیه می شود. به نظر می رسد مدیریت محیط زیست پایدار تالاب بستگی به شناخت عوامل محیطی شامل پارامترهای دخیل در تکوین جریان حوضه ی آبریز مشرف به آن دارد. این تالاب به همراه رودخانه شاوور میدان تحقیق حاضر را تشکیل می دهند. مطالعه حاضر با هدف بررسی رژیم کمی و کیفی جریان آب ورودی به تالاب بامدژ و ارائه یک الگوی مناسب مصرف آب به منظور بهبود مدیریت محیط زیست تالاب صورت گرفته است. در تحلیل مقدماتی به نظر رسید که سری سالانه جریان ورودی به تالاب از دو سری نمونه مجزا شکل گرفته است. در ادامه کار سری اولیه داده ها و دو سری نمونه به طور جداگانه تحلیل شده اند. جهت تحلیل آماری و نشان دادن تمایز دو سری نمونه از یکدیگر از نرم افزار آماری SPSS بهره گرفته شد. به تبع سری سالانه جریان، مقادیرکیفیت آن نیز مورد توجه قرار گرفته و به عبارتی برای پارامترهای کیفی همچون EC ، TDS ، مجموع کاتیون ها، مجموع آنیون هاو pH دو سری مجزا مطابق رژیم جریان و یک سری کلی استخراج و مورد تحلیل آماری قرار گرفتند. که اکثر نتایج نشانگر اختلاف معنی دار دو سری آماری بودند. بر این اساس یک الگوی مدیریتی محیط زیست تالاب با تاکید بر کمیت و کیفیت جریان ورودی به تالاب ارائه شد. این پارامترها شامل آبدهی قابل برنامه ریزی معادل 600 میلیون مترمکعب، نیاز شرب 3 میلیون مترمکعب، نیاز صنعت 7 میلیون مترمکعب، نیاز آبزی پروری 25 میلیون مترمکعب، نیاز کشاورزی 500 میلیون مترمکعب، نیاز زیست محیطی 140 میلیون مترمکعب می باشد. رعایت الگوی فوق ضمن تامین نیازهای بالا دست مانندکشاورزی و آبزی پروری، نیازهای زیست محیطی تالاب را تامین کرده و موجب پایداری سیستم تالاب می گردد.

کلیدواژه ها:

محیط زیست ، رژیم جریان ، مدیریت مصرف آب ، تالاب بامدژ