عباس رفسنجانی فیروزی - کارشناس ارشد هیدرو اقلیم مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمان
محسن بنی اسدی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمان
علی جان ابکار - دکترای آبخیزداری مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمان

روش های استحصال آب در ایران دارای سابقه ای طولانی است و تامین آب در مناطق خشک و نیمه خشک کشور نیازی جدی است. در دهه های اخیر چالش های متعددی نظیر خشکسالی های پیاپی، بهره برداری های اضافی از منابع آبی زیرزمینی و بهم خوردن توازن آبی حوزه ها، نشست زمین و افزایش خطر سیل خیزی، توجه جدی به مدیریت منابع آب در دو حوزه کنترل، مدیریت، تغذیه مصنوعی و ذخیره آب در سفرهای زیرزمینی از یکسو و استحصال و بهره برداری از منابع آب را از سوی دیگر ضرورت بخشیده است. یکی از روش های ذخیره آب های زیرسطحی در حوزه های مناطق خشک کشور روش احداث سدهای ذخیره ای زیرزمینی است که در آبرفت بستر رودخانه ها در این مناطق اجرا می شود. این روش که در سال های اخیر مورد توجه بیشتری قرار گرفته، یکی از روش های نسبتاً ارزان و پایدار تامین منابع آب می باشد. وجود شرایط مساعد فیزیکی، توپوگرافی، زمین شناسی و آبرفت با عمق و مخزن ذخیره مناسب، مسائل اقتصادی و اجتماعی و رعایت حقآبهای پایین دست و مهم تر از همه وجود منابع آب با کیفیت و حجم کافی برای ذخیره در م ازن زیرزمینی، از مهمترین عوامل اصلی و پیش در آمد اجرای یک سد زیرزمینی هستند. برخی از این شرایط بویژه در محل خروجی حوزه های آبخیز، دره ها و مسیل های منتهی به کویرها و دشت ها معمولا به لحاظ فیزیکی فراهم است ، اما ارزیابی سایر شرایط نیازمند مطالعات پایه در این زمینه است. مطالعات اولیه دراین خصوص در هفت مرحله تبیین و نتایج هر مرحله جهت ورود به مرحلهبعدی ضروری است. مکان یابی نهایی بانتایج بدست آمده از این روش بخوبی نقش مطالعات رادر این فرایند نشان می دهد.

سد زیرزمینی ، مطالعات پایه، مکان یابی