سوسن قنبری - کارشناس ارشد معماری، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد تالش
سپیده شریف خواجه پاشا - کارشناس ارشد معماری، مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارومیه، واحد

معماری بومی گیلان، که با تاثر از عوامل محیطی و اجتماعی و زاییده ی کنش و واکنش متقابل انسان و طبیعت پیرامون آن بوده است. این ویژگی ارزشمند موجب شده تا معماری پاسخگو به نیازهای رفتاری و اقلیمی، با تکیه بر مصالح منطقه ای و امکانات طبیعی ساخت در منطقه، شکل پذیرد و به تبع تفاوتهای شرایط زیست محیطی، معماری تبلور یافته در این منطقه متفاوت از سایر نقاط ایران باشد. اما با شروع عصر جدید و امکان حمل مصالح ساختمانی به فواصل دور و نیز شیوع سبک ساخت و ساز بی هویت فعلی، کلیه ساخت و سازها در تمامی نقاط به سمت یکسان شدن پیش رفته است. به گونه ای که نمای اغلب قریب به اتفاق شهرها و حتی روستاهای ایران به هم شبیه شدند و حالا با دیدن تصویر یا نمایی از یک شهر یا روستا به سختی می توان محل آن را حدس زد. معماران گذشته ما با هویت خود زندگی کرده اند و ناگزیر این هویت در آثار آنها جاودانه گشته است. بر این اساس شاخص فقدان معماری با هویت، ناآگاهی از میراث گذشتگان و توانایی های فرهنگی خود و در نتیجه بیزاری از آن، گرایش به فرهنگ معماری بیگانه را توسعه می دهد. لذا در روزگاری که هویت گیلانی به فراموشی سپرده می شود، توجه به معماری سنتی گیلان که با غنای فرم، بر تجربه گرانبهای گذشتگان تکیه داشته و بر مبنای نیازها و هماهنگ با عوامل محیطی (اکولوژیک) پدید آمده امری ضروری است. به همین منظور مقاله ی حاضر بر اساس روش تحقیق توصیفی و تحلیلی و بر پایه مطالعات و یافته های کتابخانه ای، اسنادی برای بررسی مطالب تهیه شده است و هدف از آن بررسی بناهای بومی گیلان و تاثیر آن در هویت بخشیدن و مناسب سازی بناهای معاصر است که در این مقاله ابتدا به معرفی هویت، معماری بناهای مسکونی گیلان و سپس به شناخت عواملی مانند ظهور معماری مدرن و رشد جمعیت و ... که بی هویتی را در معماری را به وجود آورده پرداخته شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد، که اگرچه صنعت ساختمان سازی در گیلان در سالهای اخیر از رشد چشمگیری در ابعاد مختلف کمی و کیفی برخوردار و جلوه های بدیع و در عین حال منحصر به فردی را به تصویر کشیده اما گسستن از ارزشها، تاریخ و فرهنگ باعث از میان رفتن معماری نظام یافته با زندگی مردم شده و معماری معاصر در میان گذشته و آینده معلق است بنابراین معماری و ساختمان سازی آن باید مطابق با هویت و اصالت و سنتهای غنی گیلان زمین باشد که دربرگیرنده تمام این ابعاد است.

بحران، هویت، معماری بومی، گیلان، اقلیم