محمد مسعود - استادیار دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان
احسان پسرک لو - کارشناس ارشد شهرسازی، شهرداری مینودشت، گلستان

با توجه به واقع شدن کشور ایران در کمربند لرزه خیزی جهان و به دنبال وقوع زلزله های مخرب در نقاط مختلف آن، هر چند سال زلزله ای با قدرت زیاد در مناطق مختلف آن روی می دهد که خسارات مالی و تلفات انسانی سنگینی را به بار می آورد. یکی از مهمترین بخش هایی که خسارات زیادی در اثر وقوع زلزله متحمل می شوند، روستاها هستند؛ زیرا اغلب خانه های موجود در آنها قدیمی بوده و فاقد اصول مهندسی در ساخت و ساز می باشند. بنابراین مسئولان و برنامه ریزان راهکار نوسازی و بهسازی را به منظور کاهش این خسارات پیشنهاد نموده اند. به منظور اجرای این راهکار، مجریان این طرح بدون توجه به الگوها و اصول معماری به کار رفته در خانه های روستایی و ویژگی های کالبدی روستاها، اقدام به نوسازی آنها کرده اند و در نتیجه روستاهایی ایجاد شده اند که هیچ تناسبی با فرهنگ و قومیت موجود در آنها نداشته و هویت خود را از دست داده اند. به منظور پیشگیری از این روند باید هم اقدامات مربوط به نوسازی را انجام داد و هم اینکه از ایجاد روستاهای جدید بی هویت پیشگیری نمود. در این تحقیق نیازمند شاخصهایی در حوزه کالبدی روستاها هستیم تا بتوانیم با کمک آنها، هویت روستاها را بسنجیم. بدین منظور، یک سری از شاخصهای کالبدی که مربوط به هویتمندی روستاها هستند با استفاده از روشهای کتابخانه ای استخراج شده اند و بخش دیگری از این شاخص ها از طریق برداشت های میدانی و پرس و جو از خود اهالی روستاها بدست آمده اند. سپس، کالبد روستاها از نظر این شاخصها مورد مقایسه قرار داده شده اند و یک سری ضوابط و راهکارهایی به منظور حفظ هویت آنها ارائه گردیده اند که می توانند در طراحی ها و برنامه ریزی های مربوط به نوسازی و بهسازی روستاها مورد استفاده قرار گیرند.

بهسازی و نوسازی، هویت، هویت کالبدی، روستا، حس تعلق