تطبیق و تحلیل صفحه آرایی در دو نگاره از شاهنامه بایسنقری و شاهنامه طهماسبی با موضوع طبیعت

هنرمندان دوران تیموری(مکتب هرات)به مصورسازی کتاب های ادبی اهمیت بسیاری می دادند که این خود باعث پیشرفت ویژه ای برای کتاب آرایی در آن زمان می گردد.اصول مطرح شده امروزی در صفحه آرایی،در آن دوران مطرح نبوده ولی به طور واضح ذهن هنرمند به طور ناخودآگاه درگیر این اصول و روابط بوده است یکی از آثار برجسته در این زمره شاهنامه بایسنقری است،تأثیر مکتب هرات و شاهنامه بایسنقری(دوره تیموری)را در آثار دوران بعد می توان مشاهده کرد ازجمله شاهنامه طهماسبی(دوره صفوی).لذا این مقاله درپی پاسخ به این سؤال است که:آیا ازنظر اصول صفحه آرایی نگاره انتخابی از شاهنامه طهماسبی قابل تطبیق با نگاره انتخابی از شاهنامه بایسنقری می باشد و جایگاه صفحه آرایی در این دو نگاره چیست؟(تأثیر مکتب هرات وخصوصا شاهنامه بایسنقری در اکثر نگاره های این شاهنامه قابل ملاحظه می باشد ولی در این مجال دو نگاره با موضوع طبیعت انتخاب شده است)بررسی تقسیم بندی سطوح،ودرختان چگونگی نقش تپه ها،گیاهان نقش انسان،نقش حیوان،سطوح نوشته وگزینه رنگی از مهم ترین اهداف نگاره های مورد بررسی:«اسفندیار وکشتن گرگها»از شاهنامه بایسنقری و«بهرام گور شیر شکار میکند»از شاهنامه طهماسبی،در این جستار می باشند.از انجام این تحقیق به شیوه تطبیقی و تحلیلی یافته هایی حاصل شد که به اختصار عبارت است از:به خوبی آشکار است هنرمند در نگاره بهرام گور شیر شکار می کند از نگاره اسفندیار و کشتن گرگ ها اقتباس کرده است وجود شباهت های بسیار نزدیک در تقسیم بندی سطوح،نوع حرکت انسان و حیوان گواه بر این ادعاست در عناصر دیگر نیز شاهد شباهت های نسبی می باشیم تفاوت های این دو نگاره نیز به این صورت می باشد:چهره انسان و پوشش آن در دو نگاره کاملا متفاوت می باشد.

کلیدواژه ها:

مکتب هرات ، دوره صفوی ، صفحه آرایی ، نگاره ، شاهنامه بایسنقری وطهماسبی