حسین سام زاده - کارشناس ارشد مدیریت دولتی و معاون امداد و نجات جمعیت هلال احمر استان کرمان

یکی از شاخص‌های اصلی توسعه در جوامع، ارتقاء سطح سلامت جامعه است و کاهش خسارات ناشی از حوادث و سوانح نیز از مهمترین دستاوردهای توسعه بشمار می‌رود. بی‌شک به منظور نیل به سطح مطلوب مدیریت بحران در زمان حوادث، فعالیت‌های فاز آمادگی از اهمیت ویژهای برخوردار می‌باشند. فاز آمادگی از مرحله پیش از حادثه در چرخه مدیریت بحران شامل طیف گسترده‌ای از فعالیت‌ها با 9 مؤلفه زیر است که بایستی توسط دستگاه‌های مختلف با ساختارهای متفاوت به نحو مطلوب انجام پذیرد. 1- ارزیابی آسیب‌پذیری 2- طراحی 3- تشکیلات آمادگی مقابله 4- سیستمهای اطلاعاتی 5- منابع 6- سیستمهای هشداردهنده 7- مکانیزم واکنش نسبت به بحران 8- تعلیمات و آموزش همگانی 9- تمرین. از آنجا که فعالیتهای فاز آمادگی مدیریت بحران در سازمانها انجام می‌گیرد بدیهی است که ویژگیهای درونی سازمانها بر تحقق اهداف این فعالیتها تأثیر گذار باشد. یکی از مهمترین ویژگیهای درونی سازمانها ابعاد ساختاری سازمان است که مشتمل بر تمرکز، پیچیدگی و رسمیت می‌باشد و سهم عمده‌ای در نحوه تصمیم‌سازیها و عملکردهای اجرایی سازمانها ایفا می‌کند. با توجه به اینکه جمعیت هلال احمر مسئولیت کار گروه امداد و نجات در مرحله اضطراری حوادث را عهده‌دار می‌باشد، در این تحقیق (که نمونه مشابهی در این زمینه یافت نشد) سعی شده است با محور قرار دادن جمعیت هلال احمر استان کرمان و انجام تحقیقات میدانی از مسئولین در شعب مختلف این استان، ارتباط بین ابعاد ساختاری این سازمان با فاز آمادگی مدیریت بحران و جهت این رابطه بررسی گردد. در نهایت سعی شده است که الگویی از ساختار سازمانی که منطبق با بیشترین سطح آمادگی است معرفی گردد. بدیهی است که نتایج این تحقیق قابل تعمیم به سایر سازمانها با عملکرد مشابه می‌باشد.

مدیریت بحران، فاز آمادگی، ابعاد ساختاری سازمان، تمرکز، رسمیت، پیچیدگی