سمیه رفیعی - دانشجوی کارشناسی ارشد علفهای هرز دانشگاه محقق اردبیلی
حمیدرضا محمددوست چمن آباد - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه محقق اردبیلی
علی اصغری - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه محقق اردبیلی

این پژوهش به منظور بررسی تأثیر مالچ‌های گیاهی زنده بر تنوع گیاهی علف‌های هرز گوجه‌فرنگی، طی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کاملاً تصادفی با سه تکرار در سال 1391 در مزرعه شخصی واقع در 65 کیلومتری شیراز اجرا شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل نوع مالچ گیاهی زنده در 4 سطح (چاودار، شبدر قرمز، کلزا و بدون مالچ به عنوان شاهد) و زمان کاشت آن‌ها در 3 سطح (یک ماه قبل از نشا‌کاری، همزمان با نشاکاری و یک ماه بعد از نشا کاری) بود. نتایج آزمایش نشان داد که در طی سه مرحله نمونه‌برداری (مرحله رشد رویشی گوجه‌فرنگی، آغاز گلدهی و انتهای فصل رشد) از علف‌های هرز بیشترین علف‌های هرز مزرعه را علف‌های هرز یکساله تشکیل می‌دادند، که از بین آن‌ها تنها سوروف، علف هرز باریک برگ مزرعه بود و بقیه علف‌های هرز یکساله و چند ساله پهن برگ بودند. علف هرز پیچک (convolvulus arvensis) سوروف (echinochloa crussgalli) و خرفه (portulaca oleraceae) ، نیز به عنوان علف‌های هرز غالب مزرعه شناخته شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که زمان کاشت گیاهان پوششی در هر 3 مرحله نمونه‌برداری تأثیر معنی‌داری بر روی غنای گونه‌ای که نشان‌إهنده تنوع گونه‌ای در مزرعه بود داشتند. در این آزمایش دو شاخص شانون و سیمپسون نیز مورد بررسی قرار گرفتند که نوع مالچ گیاهی زنده و زمان کاشت آن‌ها تأثیر معنی‌داری بر روی شاخص شانون نداشتند. در مقابل شاخص سیمپسون در دو مرحله نمونه‌بردرای (مرحله رشد رویشی و انتهای فصل رشد) تحت تأثیر زمان کاشت مالچ قرار گرفت. بطوریکه کمترین شاخص سیمپسون (غالبیت گونه) مربوط به زمان کاشت مالچ (یک ماه قبل از کاشت) بود.

کشاورزی پایدار، مالچ گیاهی زنده، گوجه‌فرنگی، علف هرز