ناصر صباغ نیا - گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه مراغه
محسن جانمحمدی

گندم یک گیاه یکساله و یک غله متحمل به خشکی بوده و سازگاری خوبی به آب‌ و هوای سرد دارد. دانه گندم بعنوان یک منبع کربوهیدات مهم و غنی در غذای بسیاری از ساکنین آسیای غربی، شمال آفریقا و بسیاری از نواحی دیگر دنیا است. مهمترین راه انتخاب ژنوتیپ‌های پرمحصول شناسایی صفات مهم و موثر بر صفت عملکرد دانه در گیاه است. در این روابط صفات و ژنوتیپ‌های گندم با بهره‌گیری از متدد GGEbiplot برای شناسایی صفات مهم مورد استفاده قرار گرفت. در این تحقیق 13 ژنوتیپ گندم در طرح بلوک‌های کامل تصادفی و با سه تکرار کشت گردیدند. تعداد هیجده صفت مختلف و از جمله صفات عملکرد دانه، ارتفاع بوته، تعداد پنجه، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله اندازه‌گیری شدند. نتیجه این مطالعه نشان داد براساس نمودار چندضلعی، شش بخش با شش ژنوتیپ راس شامل ژنوتیپ‌های G4,(MS-81-14)(پیشتاز)، G5 (سبلان)، G9 (سرخ تخم)، (CDC-Ospray)G11 و G12 (گلستان) شناسایی شدند است. با توجه به نمودار همبستگی، بیشترین زاویه حاده بین صفات عملکرد دانه، وزن هزار دانه و طول سنبله بود در حالیکه بین طول برگ و تعداد برگ همبستگی منفی شدید وجود داشت. بنابراین که صفات طول سنبله، وزن هزار دانه زمان سنبله‌‌دهی و قطر دانه از جمله صفات مهم و تأثیرگذار در گیاه زراعی گندم بوده و لازم است که در برنامه‌های اصلاحی گندم و گزینش برای عملکرد بالا مورد توجه قرار گیرد.

همبستگی، GGBbiplot، گندم، اجزای عملکرد