محمد سیه چهره - دانشجوی کارشناسی ارشد بیوتکنولوژی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
غفار کیانی - استادیار گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
سید کمال کاظمی تبار - دانشیار گروه اصلاح نباتات و بیوتکنولوژی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

برنج بعد از گندم از مهمترین غلات به شمار می رود و غذای اصلی بیش از نیمی از مردم جهان را تشکیل می دهد. موتاسیون به عنوان ابزار مفیدی در برنامه های اصلاحی گیاهان پذیرفته است که قادر است حداکثر تنوع قابل توراث را برای عمل انتخاب فراهم نماید. در این مطالعه اثر موتاژن شیمیایی اتیل متان سولفونات (EMS) در سه سطح 175/.،350/. و 51/. درصد در ایجاد تنوع روی صفات زراعی ارقام طارم محلی، سنگ طارم و طارم هاشمی در نسل M1 مورد بررسی قرار گرفت. صفات زراعی مورد بررسی شامل ارتفاع بوته، تعداد پنجه، طول خوشه، تعداد دانه های پوک در خوشه، تعداد دانه های پر در خوشه، تعداد کل دانه در خوشه، قطر دانه، طول دانه و وزن 100 دانه بودند. نتایج نشان داد که صفات ارتفاع بوته و وزن 100 دانه برای فاکتور رقم در سطح % 1 و برای صفت طول خوشه در سطح % 5 معنی دار بود. مقایسه میانگین برای دزهای مختلف EMS تنها برای صفات تعداد پنجه، تعداد کل دانه، تعداد دانه های پر و پوک اختلافات معنی داری را نشان داد. همچنین اثر متقابل رقم با دز برای صفت تعداد کل دانه در خوشه در سطح % 5 و برای صفت وزن 100 دانه در سطح % 1معنی دار بود.

برنج، موتاسیون، اتیل متان سولفونات، نسل M1