یاور پاداشی - کارشناس ارشد عمران- سازه های دریایی ، دانشگاه هرمزگان
مجتبی تجزیه چی - استادیار ، دانشگاه هرمزگان

امروزه مو جشکن های مستغرق بطور فزایند های در نواحی ساحلی جهت محافظت از خطوط ساحلی در برابر فرسایش مورد استفاده قرار گرفته اند.کارکرد اصلی مو جشکن های مستغرق در نواحی ساحلی،کاهش انرژی موج در اثر شکست موج و مستهلک نمودن انرژی آن پیش از رسیدن بهساحل همراه با حفظ منظره طبیعی ساحل م یباشد. بهبود دانش موجود در مورد تاثیرات مو جشکن های مستغرق روی امواج و جریانهای دریاییسبب انجام محاسبات دقی قتر در زمین ههای تعیین نحوه و میزان جابجایی رسوبات دریایی در حضور اینگونه ساز هها می شود . همچنین این ساز هها نقش مهمی در حفظ اکوسیستم منطقه و ایجاد محیطی مناسب و حفاظت شده برای جانداران و ماهیها ایفا میکنند. حفاظت از سواحل در برابر فرسایش همواره یکی از مسائل مهم و پی ش روی مهندسان سواحل بوده است. این پدیده در شهرهای ساحلی مجاوردریاهای بزرگ و همچنین در محدوده بنادر دارای اهمیت بسیاری م یباشد. در انتخاب روشهای متفاوت حفاظت از سواحل، شدت و جهت فرسایش عامل تعیین کننده است. بطوریکه در شرایطی که فرسایش ساحل عمدتاً در جهت عمود بر ساحل می باشد، آن دسته از روشهای ساز های که در آنها از ساز ههای موازی ساحل استفاده م یشود (مانند انواع موج شکن ها)، نسبت به روشهای مانند تغذیه ماسه ساحلی کاراییبیشتری خواهند داشت و در حفاظت از ساحل مفیدتر خواهندبود. یکی از روشهای ساز های مو جشکن های مستغرق میباشند. همانند مو جشکنهای سنتی دارای تاج نمایان، مو جشکن مستغرق نیز نوعی مو جشکنبوده و مهمترین مزیت آن حفظ چش م انداز طبیعی ( MWL) سنگریزه ای می باشد با این تفاوت که تراز تاج آن پایی نتر از سطح متوسط آب ساحل م یباشد. عملکرد این ساز هها در حفاظت از ساحل به این ترتیب م یباشد که امواج بلند (مرتفع) که عامل اصلی در انتقال رسوبات میباشند با رسیدن به مو جشکن به دلیل کاهش عمق، اصطکاک کف و افزایش پارامتر تیزی موج خواهند شکست. شکست امواج باعث ایجاد آشفتگی شدید در سطح آب م یشود و در نتیجه همین تولید آشفتگی، بخش زیادی از انرژی موج مستهلک م یشود. در ادامه امواج کوتا ه تری تشکیلمی شوند که از روی مو جشکن عبور خواهند کرد. علاوه بر این مو جشکن مستغرق همانند فیلتری عمل میکند که ارتفاع امواج عبوری از روی آن از مقدار مشخصی تجاوز نم یکند. بدین ترتیببدون اینکه چش مانداز طبیعی ساحل تغییر کند شرایط بسیار مناسبی برای انجام فعالی ت های دریایی همچون مو جسواری، شنا، ماهیگیری و ... فراهم م یشود و در نهایت رشد صنعت گردشگری را نیز در پی خواهد داشت. تأثیر مو جشکن های مستغرق روی پروفیل ساحل بستگی به عبور موج از روی سازه و جریان ناشی از موج پشت سازه دارد . تعداد زیادی ازروشهای تجربی وهمچنین مدل ساز یهای عددی و تحلیلی جهت تخمین میزان عبور امواج از روی مو جشکن مستغرق توسط محققین مختلف صورت گرفته است. اما میزان تحقیقات انجام شده در مورد بررسی جریان ناشی از موج پشت این ساز هها بسیار کم بوده است.] Gourlay2] چند آزمایش برای اندازه گیری خیزاب موج و جریان روی تپه های دریایی مستغرق انجام داد. او طی این مطالعات آزمایشگاهی مشاهده کرد که جریان ناشی از موج روی تپه های دریایی با افزایش ارتفاع موج برخوردی و پریود موج مشابه با آنچه برای خیزاب موج رخ می دهد، زیاد میشو د. در این تحقیق وی تنها تپه دریایی با عرض تاج زیاد را مورد مطالعه قرار داد و تاثیر عرض تا جهای کوتا هتر، زبری سطح و نفوذپذیری سازه در نظر گرفته نشد

مو جشکن مستغرق، تپه دریایی مستغرق، جریان ناشی از موج، شکست موج