فاطمه مردانی - دانشجوی کارشناسی مهندسی معماری دانشکده عمران و معماری دانشگاه ملایر
عاطفه حاج هاشمی ورنوسفادرانی - دانشجوی کارشناسی مهندسی معماری دانشکده عمران و معماری دانشگاه ملایر

اندک مدتی بعد از ساخت اولین مساجد در کشورهای اسلامی ، محراب به نقطهی عطفی تبدیل شد که نه تنها جهت قبله را که برای برگزاری نماز ضروری بود تعیین می نمود ، بلکه با تزئینات فراوان هنرمندان ، به نفیس ترین بخش مسجد اسلامی بدل گشت. در این میان ، علاوه بر تزئینات و فرمهای مرسوم در هر دوره ، آیات و روایات ، جزء جدایی ناپذیر محراب های مساجد شدند. حضور دائمی این آیات و روایات در تزئینات محراب مساجد نشان می دهد که سازندگان آن ، در صدد انتقال پیام ، یا گوشزد نمودن و تاکید بر نکته ای از معانی کلام خداوند بوده اند. در این میان با فقدان مطالعات مدون بر روی مضامین این آیات ، این مقاله بر آن است که در یک تحقیق کیفی ، جستاری در جهت یافتن ریشه ها ، مضامین و اصول مشترک آیات نقش شده بر محرابهای مساجد ایرانی داشته باشد و با الهام از آنها ، جهت ایجاد بیانی اصیل در معماری اسلامی نوین ایرانی نیز گامی هر چند ناچیز برداشته شود.

مسجد ، ایران ، محراب ، آیه ، سوره