هادی خانی - دانشجوی کارشناسی ارشد،دانشکده علوم انسانی
باقر شمس زاده - استادیار،دانشکده اقتصاد،دانشگاه بوعلی سینا همدان

سود گزارش شده در شرکت‌ها همواره به عنوان یکی از معیارهای تصمیم‌گیری مورد توجه بوده است، اما هرگاه اهداف مدیران و مالکان همسو نباشد مدیران ممکن است صورت‌های مالی را در جهت منافع خویش تهیه نمایند. استفاده‌کنندگان از اطلاعات مالی نیز همواره از عدم تقارن اطلاعات حسابداری ناراضی بوده‌اند و همواره به دنبال اطلاعاتی هستند که بتوانند جهت تصمیم‌گیری‌های منطقی از آن استفاده نمایند. مدیریت سود عبارت است از مداخله هدفمند در فرایند گزارشگری مالی باتوجه به محدودیت‌های پذیرفته شده حسابداری برای به دست آوردن سطح مورد انتظار سود و همچنین، برآیند درجه‌ای از قابلیت انعطاف و اعمال نظری است که مدیران در گزارشگری مالی خود دارند. به طور کلی، مدیریت سود از دو طریق امکان‌پذیر است: مدیریت سود مبتنی بر ارقام حسابداری و مدیریت واقعی سود، در حالت اول مدیریت از طریق اقلام تعهدی اختیاری به آرایش ارقام حسابداری مطابق با اهداف مطلوب خود می‌پردازد. اما در حالت دوم، مدیریت با اتخاذ برخی تصمیمات عملیاتی و به عبارت دیگر دست کاری فعالیت‌های واقعی به مدیریت واقعی سود روی آورده به سود موردنظر خویش دست می‌یابد. در این مقاله، این دو نوع مدیریت سود با تاکید بر شکل دوم توضیح و سپس تفاوت‌های این دو نوع بیان می‌شود. نتیجه‌گیری مقاله این است که با وجودی که معمولاً حسابرسان به سختی قادر به کشف مدیریت واقعی سود هستند، اما مدیریت واقعی سود باعث می‌شود که عملکرد عملیاتی شرکت در بلند مدت کاهش یابد و شرکت دچار لطمات جبران ناپذیری گردد. همچنین نتایج این بررسی نشان می‌دهد که بین مدیریت سود واقعی و مدیریت اقلام تعهدی اختیاری، رابطه جایگزینی وجود دارد؛ به گونه‌ای که مدیران برای انجام مدیریت سود، مدیریت سود واقعی را قبل از مدیریت اقلام تعهدی اختیاری انتخاب می‌کنند.

مدیریت سود،اقلام تعهدی اختیاری،فعالیت های واقعی