نبی الله منصوری - دانشیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
راحله ابراهیم زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی محیط زیست- آلودگی هوا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
مصطفی خظری - دانشیار، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

پالایشگاه های نفت، مجموعه های عظیم صنعتی و از عوامل مهم انتشار طیف متنوعی از آلاینده ها خصوصاً انواع هیدروکربن ها به اتمسفر هستند. هیدروکربن های اشباع و آروماتیک به دلیل نقش مؤثری که در شکل گیری ازون و دیگر اکسیدکننده های فوتوشیمیایی دارند، بخش مهمی از فرایندهای فیزیکی و شیمیایی تروپوسفری را تحت تأثیر قرار می دهند و از طرف دیگر بسیاری از آنها مانند بنزن، تولوئن و زایلن به شدت سمی و سرطانزا هستند. در این تحقیق تصفیه خانه فاضلاب یک پالایشگاه نفت جهت بررسی میزان انتشار هیدروکربن های حلقوی تولوئن و اتیل بنزن از آن انتخاب گردید. در این راستا میزان آلاینده های مذکور در 90 نقطه، در فواصل: 1، 5 و 10 متری اطراف واحدهای Rain water, API، یکنواخت سازی، انعقاد و لخته سازی، هوادهی و حوضچه لجن اندازه گیری شد. اندازه گیری ها در 2 دوره صبح و عصر به صورت گردشی انجام و طی یک دوره شش ماهه 4 بار در پائیز و زمستان 91 تکرار گردید. در این بررسی از دستگاه پرتابل Phocheck PID Detector ساخت کشور انگلستان استفاده گردید که دقت اندازه گیری آن برای هیدروکربن های یاد شده در حد ppb 1 بود. نتایج این بررسی نشان داد که در پائیز میزان اتیل بنزن در قسمت سطح حوضچه API در حد 32 ppm و تولوئن نیز در همین واحد 58 ppm است که بیشترین مقادیر ثبت شده طی دوره اندازه گیری برای این آلاینده ها بوده است، در زمستان نیز میزان اتیل بنزن در قسمت سطح حوضچه API در حد 16/83 ppm و تولوئن 50/01 ppm ثبت شده است. و با توجه به این نکته که حد مجاز استاندارد 8 ساعته TWA برای اتیل بنزن و تولوئن به ترتیب 10ppm و 50ppm می باشد، مقادیر مشاهده شده برای این آلاینده ها بیش از حد م جاز استاندارد ارزیابی گردید. البته استاندارد یاد شده برای تماس مداوم 8 ساعته می باشد. لیکن خوشبختانه کارگران مدت بسیار کمتری در حاشیه حوضچه های تصفیه خانه حضور پیدا می کنند.

آلودگی شیمیایی، پالایشگاه نفت، تصفیه خانه فاضلاب، اتیل بنزن، تولوئن