آزاده خدابنده لو - پژوهشکده مدیریت بحران، دانشگاه صنعتی مالک اشتر
علی علیدوستی - پژوهشکده مدیریت بحران، دانشگاه صنعتی مالک اشتر

در برنامه ریزی عملیات مدیریت بحران، ارائه فرایندی به منظور شناسایی و کاهش خطرات و آسیب پذیریها، ارتقاء آمادگی، واکنش سریع و بازتوانی پس از بحران مد نظر قرار دارد. استقرار یک چنین فرایندی در مراکز مختلف موجب سازماندهی و یکپارچه نمودن کلیه عناصر و اجزا، استفاده بهینه از تمام امکانات و افزایش آگاهی و مشارکت افراد شده و مدیریت مؤثر و کارآمد حوادث را در پی دارد. بررسی تجربیات ایران و کشورهای دیگر نشان می دهد که عوامل مختلفی نظیر عدم وجود یک مرکز مدیریت بحران، کمبود آموزش و اطلاع رسانی، عدم ثبت و مدیریت اطلاعات بحرانهای گذشته و اولویتهای نامناسب در برنامه ریزی مقابله با بحران، مجموعه های مختلف را در برابر تهدیدات آسیب پذیر می کند و موجب شکل گیری طیف گسترده ای از مشکلات پس از وقوع حوادث در این مجموعه ها می گردد. در مقاله حاضر، بررسی مدلها و الگوهای موجود و مقایسه آنها منجر به شناسایی برخی اصول برنامه ریزی مدیریت بحران و استمرار فعالیتها، معرفی مراحل برنامه ریزی مدیریت بحران و همچنین شناسایی برخی اهداف، راهبردها، برنامه ها و پروژه های مرتبط می گردد و در نهایت فرایندی به منظور عملیاتی نمودن برنامه مدیریت بحران در مراکز مختلف ارائه می گردد. مطالعات نشان می دهد که پیاده کردن فرایندی که سه بخش کلی شکل گیری پروژه، برنامه ریزی و اجرای برنامه ها را در بر می گیرد در کنار بکارگیری ابزارهایی همچون جلب مشارکت اجزای مختلف جامعه، مدیریت منابع، مدیریت ارتباطات و تعریف ساختار پاسخگویی به بحرانها، موجب دستیابی به اهداف مدیریت بحران در مجموعه های مختلف می گردد.

برنامه ریزی، مدیریت بحران، سازمان