احسان امیرزاده - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته بازسازی پس ازسانحه؛دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی(مسئول)
نیلوفر محتاط - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته بازسازی پس ازسانحه؛دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی

بر اساس شواهد موجود احتمال وقوع فاجعه ای غیرقابل جبران در اکثریت مراکز آموزشی کشور وجود دارد زیرا اکثر آن ها در برابر سوانح طبیعی، خصوصا زلزله مقاوم نیستند. افزون بر این، فقدان آگاهی اساتید، دانشجویان و کارکنان ازروش های مواجه با خطر و کاهش آن قبل و حین بحران،این گونه مراکز آموزشی را آسیب پذیرتر نموده است. از این رو برای جلوگیری از خسارات مالی و جانی، تدوین برنامه های مدیریتی کاهش خطر و مدیریت ریسک برای مراکز آموزشی امری ضروری می باشد.با توجه به قدمت دانشگاه شهید بهشتی، قرارگیری آن در مجاورت گسل شمال تهران، همچنین وجودساخت و سازهای متعدد و مراکز حساس تحقیقاتی که دارای خطرات بالقوه میباشند به دلیل عدم آمادگی دانشگاه در برابر هر گونه سانحه ی احتمالی، این امکان وجود دارد که در اثر بروز سوانح، خصوصاً زلزله، خسارات جانی فراوانی به دانشجویان، اساتید و کارمندان و خسارات مالی غیرقابل جبرانی به ساختار دانشگاه وارد شود اگرچه درسالهای اخیر، اکثر مراکز معتبر علمی جهان به طراحی برنامه کاهش خطر و مدیریت بحران مبادرت نموده اند،اما به اهمیت تبیین سامانه فرماندهی حادثه در دانشگاه های کشور،به طورجدی پرداخته نشده است. مقاله ی حاضر، دانشکده ی علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی که یکی ازدانشکده های قدیمی این دانشگاه است رابه عنوان مورد مطالعاتی برگزیده است. قدمت ساختمان کنونی این دانشکده به سال 1346 باز می گردد. باتکیه برچارچوب های نظری و تجربیات مدیریت بحران دانشگاه های معتبر جهان، بابکارگیری روش پژوهش توصیفی-تحلیلی ازنوع پیمایشی، و استفاده از روش های آماری توصیفی و استنباطی در گام اول به شناخت آسیب پذیری های غیرسازه ای و سازمانی موجود در این دانشکده پرداخته میشود، و سپس براساس یافته های حاصل از مشاهدات و مصاحبه با کارکنان،اساتید و دانشجویان سعی شده است تا راهکارهایی به منظور کاهش خطر در ابعاد تشکیلاتی وغیر سازه ای پرداخته شود. این مقاله نتیجه می گیرد که: به کار گیری همزمان راهکارهای نرم افزاری مانند اصلاح چارت سازمانی دانشکده به منظور تخصیص وظایف ثانویه به مدیران و مسئولین در هنگام سانحه،تدوین برنامه های آموزش همگانی جهت اساتید، دانشجویان و کارمندان، برگزاری دوره ها ی تخصصی سانحه،انجام مانور وترویج فرهنگ ایمنی،به همراه راهکار های سخت افزاری مانند ارائه نقشه های تخلیه اضطراری دانشکده،مقاوم ساز و تحکیم عناصر غیرسازه ای معماری و تأسیساتی، تعیین نقاط امن درداخل وخارج ساختمان، نحوه چیدمان درفضاهاو استحکام سازی پیش آمدگی ها و عناصر الحاقی به جداره بناها،نقش مهمی درکاهش خطرپذیری دانشکده خواهند داشت.

کاهش خطر،سامانه فرماندهی سانحه، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی