عبدالرضا فلاح رستگار - مدیر دفتر توسعه شبکه های آبیاری و زهکشی و مشارکتهای مردمی و رئیس گروه پژوهشی شرکت مدیریت منابع آب ایران، وزارت نیرو
حسن دانایی فخر - مدیرعامل شرکت مهندسی مشاور نهرآب پایش
نیلوفر فلاح رستگار - کارشناس مهندسی عمران – دانشگاه فردوسی مشهد

در حال حاضر مساحت کل اراضی پایاب سدها و رژیم طبیعی رودخانه ها در سطح کشور 4110 هزار هکتار بوده که از اینمقدار تاکنون 2114 هزار هکتار تحت پوشش شبکه های احداث شده اصلی و 923 هزار هکتار تحت پوشش شبکه های احداث شده فرعی قرار گرفته است. بدین ترتیب همانطور که ملاحظه می شود تاکنون 51/4 درصد از مساحت اراضی پایاب سدهای دردست بهره برداری، در دست ساخت و مطالعه و همچنین رژیم طبیعی رودخانه ها به شبکه های اصلی و تنها 22/4 درصد از این اراضی به شبکه های فرعی احداث شده تخصیصپیدا کرده اند که این امر حاکی از تاخیر و عقب ماندگی در پیشرفت این شبکه ها نسبت به شبکه های اصلی است. در این مقاله به بررسی مشکلات اجرای شبکه های فرعی می پردازیم. سپس به بررسی تاثیرات بسزای احداث این شبکه ها درامور متعددی همچون افزایش راندمان توزیع و کاربرد، افزایش سطوح توسعه و .... پرداخته و چشمانداز عملکرد ساخت طرح های آبیاری و زهکشی اصلی و فرعی در سالهای برنامه پنجم توسعه تبیین و در نهایت چالشهای موجود در راه اجرای شبکه های فرعی و راهکارهایی که می توان برای رفع این مشکلات بکار گرفت ارائه می شود.

شبکه های اصلی و فرعی، راندمان آبیاری، بهره وری آب، تجهیز و نوسازی اراضی، راندمان توزیع و کاربرد