بهمن یارقلی - دکترای محیط زیست، عضو هیآت علمی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی کرج،
سونا آذرنشان - دانشجوی دکتری خاکشناسی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان،

این تحقیق در محدوده شبکه آبیاری و زهکشی مغان واقع در استان اردبیل به منظور بررسی اثرات طولانی مدت مصرف سموم وکودهای شیمیایی روی خصوصیات مختلف خاک و میزان تجمع فلزات سنگین اجرا شده است. در این تحقیق با شناخت کامل شبکهو دشت مغان، مساحتی حدود 22222 هکتار از سطح شبکه انتخاب و با تعیین 5 ایستگاه در سطح آن، اقدام به نمونه برداری از خاکدر عمق 2 02 سانتی متر طی دو فصل زمستان و تابستان شده و نتایج حاصل با خاک شاهد )خاک مرتعی( مجاور شبکه مقایسه -گردیدند. در این تحقیق فاکتورهای EC ، pH ، درصد ازت، درصد مواد آلی، بافت خاک، جرم مخصوص ظاهری، هدایت هیدرولیکیخاک و غلظت برخی فلزات سنگین از جمله کادمیوم، آرسنیک، جیوه و ... طبق روشهای توصیه شده مرجع اندازه گیری شدند. نتایجنشان داد که مشخصات فیزیکی خاک از جمله جرم مخصوص ظاهری در طولانی مدت دچار تغییر شده و در مقایسه با خاک شاهد افزایش یافته است. همچنین خاک منطقه از نظر تجمع فلزات سنگین به شدت متاثر شده و بعضی از فلزات از جمله کادمیوم در محدوده هایی به حد فراتر از استاندارد مصارف زراعی رسیده است. در رابطه با سایر فلزات، نتایج بیانگر تجمع فلزات در خاک بوده ولی خوشبختانه هنوز به حد فراتر از استاندارد نرسیده است. در این زمینه با توجه به وضعیت خاک و نتایج حاصله توجه به مدیریت بهینه سم و کود که عامل آلودگی خاک، بویژه تجمع فلزات سنگین در خاک می باشد ضروری بوده و نیاز به برنامه ریزی برای کاهش یا جایگزینی مصرف سموم و کودها در سطح منطقه می باشد

سم و کود، آلودگی، خصوصیات خاک، فلزات سنگین، آبیاری