مریم دقتی فر
مهران شنتیایی
حسینعلی کاظمی دهنوی

بخش زیادی از محصولات کشاورزی در فاصله بین مراحل کاشت تا برداشت از چرخه تولید خارج می شوند به طوری که به طور متوسط 53 درصد از محصولات کشاروزی در ایران و در مراحل گوناگون ضایع می شوندو این مقدار غذای 53 تا 02 میلیون نفر از جمعیت کشور را تشکیل می .) دهد. ) 4 ضایعات کشاورزی در سه مرحله پیش از برداشت، برداشت و پس از آن تولید می شوند که قسمت عمده ضایعات بین مراحل برداشت تا مصرف اتفاق می افتد. ضایعات پس از برداشت شامل دو دسته کمی و کیفی )افت ارزش تغذیه ای، کالری و قابلیت پذیرش مصرف کننده( است. در کشورهایتوسعه یافته بر عکس کشورهای در حال توسعه اولویت با کاهش ضایعات کیفی است و لازم به تذکر است که ارزیابی ضایعات کیفی مشکل تر از ضایعات کمی میباشد. ضایعات پس از برداشت محصولات غیر دانه ای در مراحل جابه جایی ،حمل و نقل، انبارداری و فرآوری و ضایعات پس از برداشت محصولات دانه ای در مرحله خشک کردن و ذخیره سازی رخ می دهد. جابه جایینامناسب در زمان رساندن محصول به بازار موجب زخمی شدن محصول وآسیب های مکانیکی می شود و امکان فعالیت و رشد ریززنده ها را فراهم می کند. در مرحله نگهداری در انبار نیز عدم کنترل شرایط محیطی سببافت کمی و کیفی قابل ملاحظه ای می گردد. به طور کلی نگهداری مناسب و فرآوری پس از برداشت با گسترش صنایع تبدیلی کشاورزی افزون بر رعایت مراقبت های قبل از برداشت، بروز فساد به وسیله عوامل خارجی یا داخلی را به تعویق انداخته یا ممانعت به عمل می آورد که در نتیجه آن مواد غذایی می تواند برای مدت طولانی تری قابل مصرف باقی بماند، بنابراین کاهش ضایعات محصولات کشاورزی، اصلاح سیستم غذایی و متعادل کردن مصرف، نیاز به برنامه ریزی منسجم و هماهنگ با جمیع عوامل مؤثر دارد. در کشور ما به دلیل نارسایی های موجود در سیستم نگهداری، تبدیل و توزیع مقدار زیادی از محصولات کشاورزی ضایع می شود. افزایش آلودگیهای زیست محیطی در نتیجه عملیات کشاورزی باعث شده که توجه به کاهش مصرف نهاده های خارجی شامل آفت کشها،علف کشها و کودهای شیمیایی معطوف گردد و استفاده از منابع انرژی تجدید شونده و مواد قابل بازیافت مزرعه افزایش یابد.