بیت اله محمودی - دانشجوی دکتری جنگلداری دانشگاه تهران و عضو موسسه پژوهشی برنامه ریزی منابع جنگلی ولات پارس
امین حق ستان - کارشناس ارشد منابع طبیعی
افشین دانه کار - عضو هیات علمی دانشگاه تهران

در این بررسی برای شناسایی و تدوین معیارهای گزینش مناطق نمونه گردشگری از روش جمع آوری معیارهای موثر بر فرایند انتخاب عرصه های گردشگری و اولویت بندی آنها بر اساس روش دلفی و وزن دهی استفاده شد. مطابق این تحلیل در ابتدا 7 گروه معیار محیطی، گردشگری، کالبدی – زیرساختی، اقتصادی، فرهنگی – اجتماعی، طراحی و مدیریتی انتخاب گردید و در ادامه برای هر کدام از گروه معیارها، زیرمعیارهای آن و همچنین کلید شاخص آنها تعیین گردید. در این راستا 25 معیار اصلی و 82 زیرمعیار شناسایی شد. بیشترین تعداد زیرمعیارها در گروه معیار فرهنگی – اجتماعی با 28 معیار و کمترین آن در گروه معیار مدیریتی است که 5 معیار را در بر گرفته است. نتایج دلفی برای گروه معیارها نشان داد در فرایند انتخاب مناطق نمونه گردشگری گروه معیارهای گردشگری، محیطثی، کالبدی – زیرساختی، فرهنگی – اجتماعی، طراحی، مدیریتی و اقتصادی به ترتیب دارای اولویت 1 تا 7 هستند. مطابق بررسی انجام گرفته برای سطح بندی میزان تاثیرگذاری زیر معیارها در فرایند انتخاب مناطق نمونه، 8.3 درصد از زیرمعیارها در طبقه با تاثیرگذاری بسیار زیاد، 22.6 درصد در طبقه با تاثیرگذاری بالا، 35.7 درصد تاثیرگذاری متوسط و 33.4 درصد در طبقه تاثیرگذاری کم واقع شده اند. همچنین در این بررسی معیارهای دارای شاخص حذف کننده مشخص و اولویت آنها در حذف گستره های بدون پتانسیل تعیین گردید. مطابق این بررسی زیرمعیارهای جاذبه ها و مقاصد گردشگری، تقاضا و بازار گردشگری، مخاطرات محیطی، زیستگاههای حساس و پوشش گیاهی به ترتیب بیشترین اولویت را به خود اختصاص داده اند.

مناطق نمونه گردشگری، معیارهای مکان یابی، اولویت معیارها