یاسر یعقوبیان - دانشجوی کارشناسی ارشد زراعت، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
همت اله پیردشتی - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
ابراهیم محمدی گل تپه - استاد گروه بیماری شناسی، دانشگاه تربیت مدرس
عزت اله اسفندیاری - استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه مراغه

به منظور بررسی اثر قارچ‌های میکوریزای آربوسکولار (Glomus mossea) و شبه میکوریزا (Piriformospora indica) بر عملکرد و اجزای عملکرد و بعضی صفات مورفولوژیکی گندم در شرایط کم آبی، آزمایشی گلخانه‌ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار در گلخانه موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور در بهار 1389 به اجرا در آمد. تیمارها شامل تنش رطوبتی در سه سطح (رطوبت 5FC- و 10- بار) و همزیستی قارچی در چهار سطح (شاهد، قارچ میکوریزا، شبه‌میکوریزا و تلقیح همزمان دو قارچ) بود. نتایج نشان داد که تنش رطوبتی باعث کاهش معنی‌داری در عملکرد بوته، عملکرد بیولوژیک، وزن هزار دانه، تعداد و وزن دانه در سنبله شد. تیمارهای قارچی نیز بر تمامی صفات اندازه‌گیری شده به جز شاخص برداشت و وزن هزار دانه اثر مثبت و معنی‌داری داشت به طوری که بهترین تیمار قارچی مربوط به تلقیح همزمان دو قارچ بود. اثر متقابل رطوبت و قارچ بر عملکرد بوته و عملکرد بیولوژیک معنی‌دار بود و در همه آنها همزیستی قارچی در سطوح مختلف رطوبتی اثر مثبت داشت. در میان تیمارهای قارچی تلقیح همزمان دو قارچ بیشترین اثر مثبت را بر صفات مورد مطالعه داشته و می‌تواند برای شرایط تنش و بدون تنش مفید باشد.

تنش خشکی، میکوریزای آربوسکولار، شبه‌میکوریزا، گندم، عملکرد