نگین درخشش - دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، دانش آموخته دانشکده علوم دریایی و اقیانوسی ۶۶۹ خرمشهر، ایران
بابک دوست شناس - دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر، دانش آموخته دانشکده علوم دریایی و اقیانوسی ۶۶۹ خرمشهر، ایران
شهرام آرمیده - دانشگاه ارومیه، دانشکده کشاورزی گروه گیاهپزشکی

دریای خزر بزرگترین اکوسیستم بسته آبی جهان بوده که با توجه به شرایط اکولوژیکی حاکم بر آن از اهمیت بالایی برخوردار است. این منبع آبی از دیرباز برای حاشیه نشینان آن میراث با ارزشی بوده و وجود گونه های مختلف از جمله ماهیان استخوانی و نیز ماهیان غضروفی استخوانی که تحت عنوان ماهیان خاویاری نامیده می شوند، سبب گردیده تا این اکوسیستم آبی قابلیت های مختلف اقتصادی معیشتی بسیار با ارزشی برای کشورهای همجوار آن پدید آورد. این دریا به عنوان بخشی از محیط زیست انسانی و در عین حال یک اکوسیستم منفرد با خطراتی روبرو می باشد. متأسفانه در سالهای اخیر علی رغم نگرانی شدید مسئولان و کارشناسان شیلات و سازمان محیط زیست کشور، عواملی چون آلودگی زیست محیطی و صید بی رویه و قاچان خاویار، باعث شده تا جمعیت این ماهیان رو به انقراض نهد. همچنین فعالیت های مختلفی از جمله تکثیر مصنوعی و پرورش و رهاسازی بچه ماهیان خاویاری در دهانه برخی از رودهای منتهی به دریای خزر بخش مهمی از فعالیت های معاونت تکثیر و پرورش شیلات ایران بوده است. که به منظور جبران نسل و ترمیم ذخایر این ماهیان محسوب می گردد. علی رغم این کوشش ها متأسفانه هر ساله از آمار صید ماهیان خاویاری و میزان تولید و استحصال خاویار همچنان کاسته می شود. در این مقاله ضمن معرفی مختصری از دریای خزر برخی از راهکارهای مهم جهت حبران این نقیصه بیان می گردد.

ماهیان خاویاری، آلودگی منابع آبی، تکثیر مصنوعی و پرورش ماهی، صید بی رویه