شکیبا شاهمرادی - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر و دانشجوی دکترای اکولوژی گیاهان زراعی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
محمدرضا چایی چی - دانشیار، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
جواد مظفری - دانشیار، موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
داریوش مظاهری - استاد، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

به منظور استفاده از سرمایه عظیم تنوع ژنتیکی در برنامه های اصلاحی، اطلاع از ماهیت و میزان تنوع در ژرم پلاسم از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف از انجام این تحقیق، ارزیابی آگرومورفولوژیکی و بررسی تنوع ژنتیکی در اکوتیپ های مختلف جو وحشی به ویژه برای صفات سازگاری می باشد. در این آزمایش تعداد 188 اکوتیپ جو وحشی . Hordeum spontaneum L، مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات مورد بررسی شامل 24 صفت زراعی، فنولوژیکی، مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی می باشد که در مزرعه و یا در آزمایشگاه اندازه گیری شدند. نتایج حاصل از پارامترهای آمار توصیفی صفات کمی مورفوتیپ ها نشان دهنده این امر بود که دامنه تنوع در صفات مختلف، متفاوت می باشد. در برخی از صفات کیفی تنوع کمی ملاحظه شد اما اکثر صفات مورد بررسی از تنوع نسبتاً بالایی برخوردار بودند. با توجه به پارامتر ضریب تغییرات در میان صفات کمی، بیشترین تنوع در صفات وزن و سطح برگ پرچم ملاحظه شد. رنگ گره ساقه و ایستادگی سنبله دارای بیشترین تنوع در صفات کیفی بودند. گروه بندی مورفوتیپ ها بر اساس صفات مورفولوژیکی و زراعی، هماهنگی بیشتری با تقسیم بندی اقلیمی مبداء جمع آوری اکوتیپ ها نشان داد. در گروه بندی با استفاده از این صفات، جمعیت های بومی مناطق صحرایی سرد و کوهستانی سرد و مدیترانه ای، به طرز آشکاری از جمعیت های بومی مناطق خشک و بیابانی متمایز شده و در گروه های جداگانه ای قرار گرفتند.

جو وحشی، اکوتیپ، اقلیم و تنوع ژنتیکی