فاطمه نجات زاده باراندوزی - عضو هیئت علمی گروه باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی
فتح الله غلامی بروجنی - عضو هیئت علمی گ روه بهداشت محیط دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ارومیه

نواحی گسترده ای از خاک در مناطق مختلف به وسیله فلزات سنگین آلوده هستند که این آلودگی ها از فعالیت های انسانی، فاضلاب های صنعتی یا مصرف فاضلاب ها و لجن فاضلابها نشئت می گیرند. از میان آلودگی ها، فلزات سنگین به ویژه سرب، کادمیوم و جیوه بدلیل پیامدهای وخیم زیست محیطی و اثرات زیادی که بر سلامتی انسان دارند از اهمیت ویژه ای برخوردارند. گیاه پالایی، فناوری نوپایی برای زدودن آلودگی ها از محیط زیست است. این فناوری در مقایسه با سایر روش های پالایش، بسیار کم هزینه و ساده است. هدف از این پژوهش، بررسی امکان پالایش خاک های آلوده به سرب، کادمیوم و جیوه بوسیله گیاهان بود. بدین منظور، عملیات تهیه، آماده سازی تثبیت خاک های آلوده در غلظت های مختلف و نیز تهیه بذر هر یک از گیاهان بومی منطقه به نام های لولیوم، تاج خروس وحشی و سورگوم ا نجام شد. بعد از انجام مراحل کاشت و داشت گیاهان به روش گلدانی و در هوای آزاد، عملیات برداشت در انتهای مرحله رشد رویشی گیاهان صورت گرفت و سپس غلظت فلزات سنگین جذب شده در ریشه و ساقه در نمونه های برداشت شده به کمک دستگاه جذب ا تمی تعیین گردید. نتایج این مطالعه نشان داد حداکثر و حداقل میزان غلظت فلزات به ترتیب به خاک های اطراف مناطق صنعتی و جنگلی مربوط بوده است. طبق نتایج این پزوهش در خاک های قلیایی میزان جذب فلزات در ریشه گیاهان بیشتر از اندام هوایی بوده است. همچنی نتایج مطالعه نشان داد غلظت آلاینده روی میزان جذب اثر قابل توجهی ندارد. کلیت کننده ها نیز سبب افزایش قابلیت دسترسی و جذب این فلزات در گیاهان شده است. از مقایسه کارایی تیمارهای دارای گیاه و فاقد گیاه در کنترل آلودگی های فلزات سنگین این نتیجه حاصل شد که گیاهان مورد مطالعه می توانند بطور موثری باعث کاهش غلظت فلزات سنگین مورد مطالعه از خاکهای آلوده شوند.

خاک، فلزات سنگین، گیاه پالایی، ارومیه