پاسخ اندام های گیاهی پایه های پاکوتاه سیب در حذب عناصر غذایی تحت شرایط خشکی

در کشاورزی پیشرفته امروزی، شناخت عوامل مختلف مؤثر بر رشد و عملکرد گیاهان و همچنین نحه تأثیر آنها بر کم و کیف محصول و پیشگیری با کاهش اثرات سوء این عوامل از مهمترین جنبه های موفقیت به شمار می آیند. تنشهای گوناگون محیطی مهمترین عوامل تأثیر گذار می باشد که تولید محصولات کشاورزی را به طرق مختلف با مشکل مواجه می سازند. خشکی شایع ترین تنش محیطی و مهمترین عامل محدود کننده تولید موفقیت آمیز محصولات زراعی در سرتاسر جهان است و تقریباً تولید 25% زمین های جهان را محدود می کند. رفتار پایه های مختلف سبب تحت شرایط خشکی در رابطه با جذب و غلظت عناصر کم مصرف و پرمصرف کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است به منظور بررسی تأثیر تنش خشکی بر میزان جذب عناصر غذایی چهار پایه پاکوتاه رویشی سیب (دو پایه پاکوتاه خارجی و دو پایه پاکوتاه داخلی) همراه با پایه بذری به ع نوان شاهد یک آزمایش گلخانه ای بصورت فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار بمدت یک سال انجام گرفت. در فروردین ماه سال 1389 نهالهای ریشه دار شده یکساله پایه های مورد مطالعه بعد از آرایش و ضد عفونی در بستر کاشت محتوی مخلوط 1:1 پرلیت و ماسه در گلدانهای بیست لیتری کشت گردید. سپس تیمارهای خشکی همراه با محلول غذایی هوگلند تغییر یافته به مدت پنج ماه بر روی آنها اعمال شد. فاکتور اصلی رژیم های آبیاری در سه سطح شامل :1-شاهد که در این تیمار نهالها هر سه روز یکبار آبیاری شدند 2-خشکی ملایم در این تیمار نهال ها هر پنج رز یکبار آبیاری شدند 3-خشکی شدید در این تیمار نهال ها هر ده روز یکبار آبیاری شدند. فاکتور فرعی نهالهای چهار پایه پاکوتاه رویشی همراه با پایه بذری به عنوان شاهد در پنج سطح شامل : گمی آلماسی، آزایش، مالینگ شماره نه (M.9)، مالینگ مرتون شماره یکصدو شش (MM.106) و پایه بذری بعنوان تیمار انتخاب شدند. تیمار خشکی بعد از باز شدن جوانه ها شروع و به مدت پنج ماه ادامه یافت نهالها در هر رژیم آبیاری با دو لیتر آب آبیاری می شدند. پس از انقضای مدت آزمایش نمونه های برگی از برگ های انتهایی پایه های مختلف جهت تعیین غلظت عناصر پرمصرف و کم مصرف موجود در برگ برداشت و اثرات مختلف تنش آبی بر روی میزان آنها بررسی شد. نتایج حاصله از تجزیه واریانس داده ها بر اساس موازین آماری مربوط به طرح فاکتوریل نشان داد که خشکی اثرات متفاوتی بر غلظت عناصر غذایی در پایه های مختلف داشته است. بطوری که غلظت عناصر غذایی ازت، فسفر، بور و پتاسیم در اندام های گیاهی تمامی پایه ها با افزایش تنش خشکی کاهش نشان داد در حالی که غلظت عناصر غذایی کلسیم، کلر و سدیم با افزایش تنش خشکی در اندام های گیاهی برخی پایه ها افزایش داشته است. با افزایش تنش خشکی غلظت عناصر غذایی مس و منیزیم در برگ پایه ها ابتدا افزایش بعد با افزایش بیشتر تنش خشکی بطور معنی داری کاهش داشته است. با افزایش تنش خشکی غلظت عنصر غذایی روی در اندام های گیاهی خصوصاً در ریشه تمامی پایه ها افزایش نشان داد. بطور کلی بین پایه های مورد مطالعه از نظر غلظت عناصر غذایی ماکرو و میکرو تحت تنش خشکی اختلاف آماری معنی داری وجود داشت.

کلیدواژه ها:

سیب ، پایه های پاکوتاه ، تنش ، خشکی ، فیزیولوژیکی ، آناتومیکی ، مورفولوژیکی