حکیمه عباسلو - دانشجوی کارشناسی ارشد بخش علوم خاک
علی ابطحی - استاد بخش علوم خاک
نجفعلی کریمیان - استاد بخش علوم خاک

پتاسیم یکی از عناصر غذایی اصلی گیاه است، که در خاک به شکل های محلول، تبادلی، غیر قابل تبادل و ساختمانی وجود دارد . تعادل میان شکل های پتاسیم محلول و تبادلی، که در ارتباط مستقیم با پدیده تبادل و معادلات مربوط به آن است، می تواند نشاندهنده وضعیت قابلیت استفاده پتاسیم در خاک باشد . سه عامل خاکی به عنوان عوامل اصلی کنترل کننده سرعت فراهم شدن پتاسیم، برای جذب بوسیله ریشه گیاه معرفی شده است . این سه عامل، که به طور موفقیت آمیزی برای ارزیابی وضعیت جذب پتاسیم مورد استفاده قرار گرفته، عبارتست از : .1 شدت پتاسیم در محلول خاک، .2 قدرت بافری پتاسیم، و .3 ضریب انتشارموثر پتاسیم در خاک . از جمله روشهای ارزیابی وضعیت پتاسیم در خاکها، استفاده از روش کمیت به شدت (Q/I) پتاسیم می باشد . مفهوم کمیت به شدت رابطه بین مقادیر یونهای تبادلی و غلظت تعادلی آنها در محلول را شرح می دهد این روش بیش از سایر روشها در شناخت وضعیت دینامیکی پتاسیم خاک مورد تائید پژوهشگران قرار گرفته است ولی به علت وقت گیر بودن و هزینه آن در ردیف تجزیه های معمولی آزمایشگاه قرار نگرفته است . لذا پژوهشگران برای رفع این مشکل در صدد پیدا نمودن رابطه ای بین پارامترهای منحنی کمیت به شدت با بعضی از خصوصیات خاک بوده تا از این طریق بتوانند به سهولت وضعیت دینامیکی پتاسیم خاک را مورد ارزیابی قرار دهند لذا این تحقیق با هدف بررسی روابط Q/I و ترسیم نمودارها و براورد پارامتر های روابط جذب و آزادسازی مربوط به آن و همچنین بررسی همبستگی آنها با یکدیگر و با برخی از ویژگیهای خاک به اجرا در آمد .