پایش بلند مدت جایگاه و مصرف عناصر غذایی مهم در کشاورزی رایج استان زنجان و معظلات زیست محیطی آن

بنا بر گزارشات سازمان خواروبار جهانی بین 33 تا 60 درصد افزایش تولیدات کشاورزی در دهه های اخیار مرهون مصرف کودهایشیمیایی است، اما م رد بیرویه این ترکیبات موجب بروز معظلات زیست محیطی فراوانی می شود استان زنجان با وسعت 22164کیلومتر مربع و با دارا بودن بیش از 525000 هکتار اراضی تحت کشت دیم و آبی، به طور متوسط سالانه 1250 هزار تن انواعمحصولات باغی و زراعی را تولید می نماید طی تحقیقی در ابتدای سال 1390 ، وضعیت توزیع و روند تغییرات مصرف انواع کودهایشیمیایی حاوی عناصر ماکرو و میکرو در استان زنجان، در فاصله 13 سال (از 1377 تا 1389) مورد ارزیابی و پایش قرار گرفت نتایج این بررسی ها نشان داد که از مجموع 769710 تن کود مصرفی در طی 13 سال، 56/7% آن به سه نو کود نیتروژن دار، 29/2% آن به چهار نو کود فسفاته، 4/7% به دو نو کود پتاسه، 9% به کود کامل ماکرو و 0/4% به کودهای میکرو اختصاص داشته است کود اوره با 84/4% بیشترین میزان مصرف را به خود اختصاص داد همچنین بالاترین سهم مصرف کودهای فسفاته با 55% و 43/5% به ترتیب به سوپرفسفات تریپل و فسفات آمونیوم اختصاص داشت بیش از 89 درصد م رد کودهای پتاسه، به سولفات پتاسیم مربوی می گردد بیشترین میزان مصرف از انواع کودهای شیمیایی به میزان 86178 تن در سال 1385 اتفا ق افتاده است که نسبت به سال پایه (1377) بیش از 199% افزایش نشان می دهد. نسبت عناصر غذایی استان در سال 1380 ( (100N-49P(2)O(5-) 24.65K(2)O+1Micro بود در سال 1384 به 1/3%+ 21-60-100 رسید و در سال 1388 1333 این نسبت به 0-4/4- 42-100 رسیده است که نسبت به افق پیش بینی شده برنامه اصلاح ساختار کودی (2%+ 30-50-100)، فاصله زیادی دارد متوسط توزیع سالیانه کودها دراستان، حدود 59209 تن بوده که از این میزان 57% مربوی به انوا کودهای نیتروژنه، 29% شامل انوا کودهای فسفاته، کمتر از 5% مربوی به کودهای پتاسه، 9% شامل کود کامل و 0/4% مربویط به انواع کودهای میکرو بوده است و سرانه مصرف کود استان حدود 113 کیلوگرم در سال به ازای هر هکتار برآورد می گردد که 78% میانگین مصرف کود آسیا و 124% سرانه مصرف کود جهان است.

کلیدواژه ها:

اوره ، توزیع کود ، کود شیمیایی ، زنجان و میکروالمنت