معصومه نیکپور - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی س
علی اکبر محبوبی - دانشیار گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
محمدرضا مصدقی - استادیار گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان

فرسایش آبی یکی از فرآیندهای کلیدی در فرسایش خاک در ایران است . در مناطق خشک و نیمه خشک ایران به علت ناچیز بودن پوشش سطحی مناسب بر روی خاک، فرسایش سطحی ناشی از قطرات باران و روان آب بسیار شایع است . مقدار روان آب، سرعت نفوذ آب در خاک، بافت، ساختمان و مقدار پایداری ساختمان از ویژگیهای مؤثر بر فرسایش خاک است . پایداری و مقاومت فیزیکی خاکدانه مؤثرترین عامل بر فرسایشخاک و میزان رسوب انتقالی میباشد، این عامل خود به مقدار و نوع رس، ماده آلی، کربنات کلسیم خاک و دیگر عوامل شیمیایی بستگی دارد . پایداری اندک خاکدانههای سطحی سبب ایجاد سله در سطح خاک، کاهش مقدار نفوذ آب و هوا در خاک، و افزایش مقدار روان آب سطحی و از همه مهمتر شسته شدن خاک حاصلخیز سطحی میشود . بارتز و روز عدم پایداری خاکدانهها را عاملی مهم در افزایش حساسیت خاکها به فرسایش آبی به خصوص از نوع فرسایش سطحی دانستهاند . ماده آلی میتواند سبب افزایش ثبات خاکدانه شود . امبگو و پیکولو نقش محوری ماده آلی در پایداری خاکدانه را گزارش کردند . تأثیر مفید کربنات کلسیم بر پایداری ساختمان خاک توسط محققین بسیاری از جمله شاینبرگ و همکاران گزارش شده است . همچنین لیبیسونیاس [3] نشان داد که تأثیر کربنات کلسیم بر پایداری خاکدانهها به توزیع اندازه ذرات کربنات کلسیم و مقدار رس خاک بستگی دارد . در این پژوهش یکی از شاخصهای فرسایش پذیری خاک مورد بررسی قرار گرفت . این شاخص به شاخص دبودت و دلینهیر (DeBoodt-DeLeenheer Index) مشهور است . در شاخص دبودت و دلینهیر پیش - تیمار مرطوب کردن به گونهای شیبه سازی از فرسایش خاک سطحی به وسیله قطرات باران میباشد . همچنین در این پژوهش تأثیر رس، ماده آلی و کربنات کلسیم را بر پایداری و مقاومت در برابر فرسایش مورد بررسی قرار گرفت