«تجربه درمانگران از چالش های ارتباطی در جلسات مشاوره با مراجعان دارای لکنت»

پژوهش حاضر با هدف تبیین و تفسیر تجربه درمانگران گفتاردرمانی از چالش های ارتباطی در جلسات مشاوره با مراجعان دارای لکنت انجام شد. در سال های اخیر، افزایش مراجعه افراد دارای لکنت به مراکز مشاوره و گفتاردرمانی، ضرورت شناخت عمیق تر از تعاملات درمانی را دوچندان کرده است. درمان لکنت صرفا به فرایند فیزیولوژیکی گفتار محدود نمی شود، بلکه متاثر از عوامل روانی، هیجانی و اجتماعی است که در بستر ارتباط درمانگر و مراجع شکل می گیرد. از این رو، بررسی تجارب زیسته درمانگران می تواند به درک ژرف تری از موانع، چالش ها و راهبردهای بهبود ارتباط کمک کند.این پژوهش از نوع کیفی و با رویکرد پدیدارشناسی ترکیبی انجام شده است. در این رویکرد، هم تاکید بر تجربه های زیسته درمانگران وجود دارد و هم تحلیل تفسیری برای درک ساختارهای پنهان در تعاملات کلامی و غیرکلامی آنان مورد استفاده قرار گرفته است. مشارکت کنندگان شامل ۱۰ درمانگر گفتاردرمانی دارای سابقه کاری حداقل پنج سال در زمینه مراجعان مبتلا به لکنت بودند که به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته و مشاهده مشارکتی گردآوری گردید. تحلیل داده ها با روش کلایزی انجام شد که شامل هفت مرحله رمزگذاری، استخراج مضامین، و توصیف ساختار نهایی تجربه درمانگران بود.یافته های پژوهش نشان داد که درمانگران در ارتباط با مراجعان دارای لکنت با چهار دسته چالش اصلی مواجه اند:۱. چالش های هیجانی و همدلی ناکافی: درمانگران گاه در مدیریت اضطراب و فشار هیجانی خود و مراجع دچار دشواری می شوند.۲. چالش های زبانی و ارتباطی: نوسان گفتار، وقفه های ناگهانی، و دشواری در تنظیم ریتم گفتار موجب کاهش روانی مکالمه می گردد.۳. چالش های فرهنگی و نگرشی: برخی خانواده ها یا حتی خود درمانگران درک کافی از ماهیت لکنت ندارند و این امر بر کیفیت رابطه درمانی اثر منفی می گذارد.۴. چالش های ساختاری در نظام درمانی: فشار زمانی جلسات، کمبود حمایت حرفه ای و نبود استانداردهای آموزشی جامع از موانع اصلی معرفی شد.در عین حال، مشارکت کنندگان بر نقش همدلی، انعطاف پذیری، و ایجاد فضای امن روانی در موفقیت درمان تاکید داشتند. آنان بیان کردند که تعامل موثر با مراجعان لکنتی مستلزم شنیدن بدون قضاوت، تمرکز بر پیام به جای شکل گفتار، و تقویت عزت نفس مراجع است. نتایج نشان داد که درمانگران کارآمد معمولا از مهارت های ارتباطی ضمنی بهره می برند؛ مانند تماس چشمی، زبان بدن حمایتی، و سکوت های تاملی. بر اساس تحلیل نهایی، تجربه درمانگران از چالش های ارتباطی به منزله فرایندی پویا و چندلایه است که میان عوامل درونی (هیجانی و شناختی) و عوامل بیرونی (ساختاری و فرهنگی) تعامل برقرار می کند.به طور کلی، پژوهش حاضر تاکید می کند که درک کامل از چالش های ارتباطی در جلسات مشاوره با مراجعان دارای لکنت، مستلزم توجه هم زمان به ابعاد روانی، زبانی، فرهنگی و حرفه ای درمانگران است. همچنین پیشنهاد می شود آموزش های ضمن خدمت برای درمانگران گفتاردرمانی با تمرکز بر مهارت های ارتباطی و شناخت لکنت از منظر روان شناختی گسترش یابد. در نهایت، یافته ها می تواند مبنایی برای طراحی راهبردهای مداخله ای در جهت ارتقای کیفیت تعامل درمانگر–مراجع در نظام سلامت روان کشور فراهم سازد.

کلیدواژه ها:

چالش های ارتباطی ، درمانگران گفتاردرمانی ، لکنت ، تجربه زیسته ، پدیدارشناسی ترکیبی