تحلیل محتوای دینی و اخلاقی کتاب درسی عربی دهم انسانی بر اساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش

هدف این پژوهش، تحلیل میزان و نحوه بازتاب مفاهیم دینی و اخلاقی در کتاب درسی عربی پایه دهم رشته علوم انسانی و انطباق آن با مولفه های سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است. این پژوهش به روش تحلیل محتوا و با رویکرد کمی-کیفی انجام شد. جامعه آماری، متن کامل کتاب عربی دهم انسانی (چاپ ۱۴۰۳) شامل هشت درس، متون، تصاویر و تمرینات بود. ابزار پژوهش، چک لیست محقق ساخته ای متشکل از مولفه های استخراج شده از سند تحول بنیادین بود که روایی آن توسط متخصصان و پایایی آن با استفاده از فرمول هولستی (۸۵/۰) تایید شد. یافته ها نشان داد مفاهیمی مانند «توکل»، «شکرگزاری»، «مسئولیت پذیری» و «میهن پرستی» پرتکرارترین و محوری ترین مفاهیم هستند. در مقابل، مفاهیمی همچون «عدالت خواهی» و «نقدپذیری» به صورت پررنگ مورد توجه قرار نگرفته اند. همچنین، توزیع مفاهیم در دروس مختلف، برنامه ریزی منظمی را نشان می دهد که از ساحت اعتقادی آغاز و به تدریج به ساحت های اخلاقی، علمی و اجتماعی گسترش می یابد. کتاب با پوشش متوازن اکثر ساحت های تربیتی و تلفیق خلاقانه «علم و دین»، در بسیاری از اهداف سند تحول موفق عمل کرده است. در نتیجه، اگرچه کتاب در انتقال ارزش های کلیدی موفق بوده، اما برای انطباق کامل تر با سند تحول بنیادین، نیازمند تقویت مفاهیم مغفول و تنوع بخشی به فعالیت های عملی و کاربردی است

کلیدواژه ها:

تحلیل محتوا ، کتاب عربی دهم انسانی ، ارزش های دینی و اخلاقی ، سند تحول بنیادین ، تربیت تمام ساحتی