تحلیل آیات متشابه لفظی سوره بقره با تکیه بر روش نوین معناشناسی شناختی

قرآن کریم مشتمل بر شگفتی ها و زیبایی های بی پایانی است. بخشی ازاین زیبایی ها در قالب آیاتی ارائه گردیده که هم به لحاظ موضوع و هم ازجهت چارچوب واژگانی باهم یکسانند و تنها در حروف یا واژگان اندکی ناهمگونند. قرآن پژوهان از این امر با عنوان«متشابه لفظی» یادکرده اند. در نوشتار حاضر با محوریت سوره بقره کوشش شده با بررسی آیات متشابه لفظی که در آن­ها حذف و اضافه صورت گرفته و با تکیه براصول معناشناسی شناختی به سبکی نوین، تحلیل معناشناختی این آیات انجام گیرد. بدین منظور به روش تحلیلی-توصیفی، آیاتی از سوره بقره، به صورتی نوین مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته و با تکیه بر مبانی نظری پژوهش، مانند «چشم­انداز»، «مسیرپیما»، «مرزنما» و «کانون توجه» به اثبات تفاوت معنایی در آیات متشابه لفظی پرداخته شده است که درآن واژه ای، حرفی، یا جمله ای در یک جا حذف و در جای دیگر ذکر گردیده است. شناخت اصل لغوی، اصل مضاعف و معناشناسی تاریخی می­تواند در این عصر کمک شایانی به فهم واژگان قرآن و توجیه آیات متشابه لفظی نماید.

کلیدواژه ها:

تفسیر معاصر ، آیات محکم ، آیات متشابه ، سیاق ، تناسب لفظ و معنا ، معناشناسی نوین