پدافند غیر عامل و هوش مصنوعی فرصت ها، چالش ها، و راهکارها

در عصر تحول دیجیتال، تهدیدات امنیتی کشورها به ویژه در حوزه زیرساخت های حیاتی، پیچیده تر و ترکیبی تر شده اند. پدافند غیرعامل به عنوان یکی از ارکان بنیادین امنیت ملی، نیازمند بازنگری راهبردی و بهره گیری از فناوری های نوین است. هوش مصنوعی با قابلیت هایی چون تحلیل داده های حجیم، پیش بینی بحران ها، شناسایی الگوهای تهدید و تصمیم گیری تطبیقی، ظرفیت های بی نظیری برای ارتقای اثربخشی پدافند غیرعامل فراهم کرده است. با وجود این ظرفیت ها، بهره برداری از هوش مصنوعی( AI) در پدافند غیرعامل با چالش هایی چون ریسک تصمیم گیری خودکار، وابستگی به داده های حساس، کمبود زیرساخت های بومی، تهدیدات فنآورانه و خلاهای حقوقی و اخلاقی مواجه است. بررسی منابع علمی نشان می دهد که مطالعات موجود بیشتر بر امنیت سایبری و مدیریت بحران تمرکز داشته اند و خلا علمی در زمینه تلفیق راهبردی AI با اصول پدافند غیرعامل همچنان پابرجاست. پژوهش حاضر با روش تحقیق کتابخانه ای و تحلیل منابع علمی، اسناد سیاست گذاری و گزارش های تخصصی، به بررسی جامع فرصت ها، چالش ها و راهکارهای ادغام هوش مصنوعی در پدافند غیرعامل می پردازد. در پایان، راهکارهایی چون تدوین چارچوب های اخلاقی، توسعه سامانه های انسان–ماشین، سرمایه گذاری در زیرساخت های بومی، همکاری بین نهادها و پایش مستمر الگوریتم ها پیشنهاد شده اند. این مقاله می تواند مبنایی برای سیاست گذاری فناورانه و طراحی سامانه های هوشمند دفاعی در کشور باشد.