الگوی بومی حفاظت و بهره برداری دارویی از درختان بلوط و بنه زاگرس با مشارکت مردم محلی

در بلوط و بنه که در جنگلهای زاگرس با گونه های بومی همچون بلوط و بنه، نقشی حیاتی در پایداری زیست محیطی، مقابله با بیابان زایی، تامین معیشت جوامع محلی و تولید گیاهان دارویی ایفا می کنند. این دو گونه علاوه بر نقش اکولوژیک دارای ارزش بالای دارویی هستند؛ از جمله خواص ضدالتهابی، آنتی اکسیدانی و تقویت کننده سیستم گوارشی در بنه و خواص قابض، ضداسهال، ضدباکتری و ترمیم کننده که در طب سنتی ایران مورد توجه اند. با وجود این تهدیداتی نظیر تغییر اقلیم، بهره برداری بی رویه، آتش سوزی و ضعف سیاست گذاری، حیات این اکوسیستم و منابع دارویی ارزشمند آن را به خطر انداخته اند. این مقاله با هدف طراحی یک الگوی بومی و مشارکتی برای حفاظت و احیای گونه های درختی، زاگرس با تمرکز بر بنه و بلوط تدوین شده است. روش تحقیق به صورت کیفی و مبتنی بر تحلیل اسنادی، بررسی تجارب موفق داخلی و بین المللی و بهره گیری از دانش بومی و اجتماعی منطقه صورت گرفت. یافته ها نشان می دهد که با مشارکت واقعی مردم محلی ایجاد زنجیره ارزش اقتصادی و دارویی، حمایت نهادی و توسعه بازار، می توان به طور همزمان به حفاظت از منابع طبیعی و توسعه پایدار جوامع کوهستانی دست یافت. الگوی پیشنهادی بر آموزش، احیا، فرآوری، برندسازی و بازاریابی متمرکز بوده و اشتغال زایی ویژه ای برای زنان و جوانان فراهم می آورد.

کلیدواژه ها:

بنه ، بلوط ، داروی گیاهی ، توسعه پایدار ، زاگرس