خوانشی عقل گرایانه از دستگاه فکری ناصرخسرو و سنایی
- سال انتشار: 1404
- محل انتشار: دهمین کنفرانس بین المللی مطالعات زبان و ادبیات ملل
- کد COI اختصاصی: EJPS10_148
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 20
نویسندگان
دانش آموخته مقطع کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی تهران، ایران
چکیده
عقل مقوله ای بنیادین و دیرپاست که همواره در کانون توجه اندیشمندان قرار داشته و در حوزه های گوناگون معرفتی مورد واکاوی قرار گرفته است. ناصر خسرو و سنایی دو متفکر برجسته، اسلامی با گرایش هایی متفاوت در دستگاه های کلامی، به تبیین جایگاه و کارکرد عقل پرداخته اند. بررسی اشعار این دو شاعر نشان می دهد که از منظر کمی کاربرد واژه ی «عقل» در آثارشان تفاوت چندانی ندارد و در ابواب مختلف به میزان تقریبا یکسانی از آن بهره برده اند. با این حال، از منظر کیفی، اگرچه در بسیاری از عرصه های دینی، علمی و فرهنگی هم نظرند، اما در برخی مباحث اختلاف نظرهای اساسی و بنیادینی میان آنان مشاهده می شود. نظام فکری ناصر خسرو خردمحور و عقل گراست؛ او معرفت نسبت به هستی و خالق را تنها از رهگذر تعقل و خردورزی ممکن می داند و عقل را برترین ابزار دستیابی به حقیقت معرفی می کند تا آنجا که حتی عشق و دل را نیز همسنگ عقل نمی انگارد. در مقابل، سنایی با وجود تاکید بر عقل و اتکا بر معرفت، عقلانی، در مواجهه با عشق، جایگاه عقل را فروتر می بیند. از دیدگاه، او عقل به تنهایی قادر به گشودن افق های والای معرفت نیست و این دل عاشق است که انسان را به ادراک حقیقی می رساند. چنین نگرشی بیانگر خاستگاه عارفانه و عاشقانه ی اندیشه ی سنایی است که در آن، عقل صرفا برای کشف حقیقت کافی نیست و تنها با اشراق، عشق می توان به معرفت الهی دست یافت.کلیدواژه ها
عقل گرایی, ناصر خسرو, سنایی, عرفان اسلامی, معرفت شناسیمقالات مرتبط جدید
اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.