بحران هویت در معماری معاصر ایران: واکاوی فلسفی اجتماعی با رویکرد تطبیقی

  • سال انتشار: 1404
  • محل انتشار: پانزدهمین کنفرانس بین المللی عمران، معماری و مدیریت شهری
  • کد COI اختصاصی: CUCONF15_048
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 30
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

ارمیتا رفیعی

زهرا یحیی خوندابی

چکیده

معماری به مثابه زبان هویت فرهنگی و آینه ای از جهان بینی و شیوه زیست یک ملت، همواره نقشی بنیادین در بازنمایی و تثبیت ارزش های اجتماعی، تاریخی و معنوی داشته است. ورود مدرنیته به ایران در سده اخیر، همراه با دگرگونی های عمیق سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، موجب نوعی گسست در تداوم تاریخی معماری ایرانی شده و مسئله "بحران هویت" را در کانون مباحث معماری معاصر قرار داده است. این بحران نه صرفا ناشی از تغییر سبک های معماری، بلکه معلول مواجهه ای شتاب زده و سطحی با جریان های فکری و فرهنگی غرب بوده که به جای تولید یک سنت نوین و اصیل، به تقلید صوری و بی ریشه از الگوهای بیگانه انجامیده است. از منظر فلسفی، هویت امری ایستا و بسته نیست، بلکه در پیوندی دیالکتیکی با زمان و مکان و در فرآیند گفت وگوی مداوم می گیرد؛ با این حال، معماری معاصر ایران اغلب نتوانسته است میان این دو قطب تعادل برقرار سازد و بدین ترتیب، فضایی برساخته که نه به سنت وفادار مانده و نه توانسته پاسخگوی نیازهای زندگی مدرن باشد. این مقاله با بهره گیری از چارچوب های نظری فیلسوفانی چون هایدگر، ریکور و هابرماس در باب هویت، مکان و مدرنیته، و همچنین با رجوع به نظریه های معماری معاصر نظیر بوم گرایی انتقادی کنت فرامپتون و پدیدارشناسی فضا در آثار نوربرگ-شولتز، تلاش شده است تا ریشه های بحران هویت در معماری ایران واکاوی گردد. یافته های پژوهش نشان می دهد که حل این بحران مستلزم بازاندیشی در نسبت سنت و مدرنیته و بازخوانی انتقادی میراث معماری ایرانی در پرتو شرایط جهانی امروز است. تنها از طریق پیوند خلاقانه با بستر فرهنگی تاریخی و در عین حال توجه به ضرورت های زیست معاصر، می توان به سوی معماری ای حرکت کرد که واجد "هویت ایرانی" و در عین حال همساز با جهان مدرن باشد.

کلیدواژه ها

هویت, معماری ایرانی, سنت و مدرنیته, فلسفه معماری, بحران هویت

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.