شناسایی و اولویت بندی عوامل سیاسی- اقتصادی موثر بر چالش های قومیتی بلوچ در درون جغرافیای سیاسی ایران

  • سال انتشار: 1404
  • محل انتشار: مجله پژوهش های جغرافیای انسانی، دوره: 57، شماره: 3
  • کد COI اختصاصی: JR_JHGR-57-3_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 33
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

وحید کیانی

گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

علی اشرفی

گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

فاطمه علیشاهپور

گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

چکیده

ایران کشوری با فرهنگ های متنوع از جمله بلوچ، کرد، آذری، فارس و عرب است که بسیاری از این قومیت ها در مناطق مرزی واقع شده و ارتباط فضایی با جمعیت های هم مرز دارند. این شرایط باعث ایجاد زمینه های مضاعف بحران زایی شده است. قوم بلوچ، یکی از اقوام ایرانی، در طول یک قرن گذشته چالش های گسترده ای با حکومت مرکزی داشته که باعث رشد اندیشه های واگرایانه در این گروه شده است. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و نمونه گیری هدفمند از جامعه آماری متخصصان دانشگاهی آشنا به مسائل سیاسی و اقتصادی بلوچ، با هدف کاربردی، به بررسی عوامل موثر اقتصادی و سیاسی در واگرایی قوم بلوچ پرداخته است. نتایج نشان داد که در عوامل سیاسی، پنج مولفه شامل: نگرش حکومت نسبت به قوم بلوچ، موقعیت جغرافیایی مرزی آنان، شیوه سازمان دهی سیاسی کشور (حکومت یکپارچه و متمرکز)، تفاوت ایدئولوژی سیاسی و مذهبی حاکم با قوم بلوچ، و نوع نظام سیاسی حاکم بیشترین تاثیر را بر واگرایی این قوم دارند. همچنین در بعد اقتصادی، پنج عامل شامل: میزان درآمد قوم بلوچ در مقایسه با سایر شهروندان، کم توجهی به منطقه موردمطالعه در اقتصاد کلان، میزان دسترسی به امکانات و خدمات، گسترش فقر در میان قوم بلوچ نسبت به جمعیت های فرامرزی، و شاخص های توسعه و فقر انسانی تاثیرگذارترین عوامل بر واگرایی شناخته شدند. این یافته ها اهمیت بررسی عمیق شرایط سیاسی و اقتصادی اقوام مرزی ایران را تاکید می کند.

کلیدواژه ها

قومیت بلوچ, چالش قومی, عوامل اقتصادی, عوامل سیاسی, ایران

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.