گزینش ژنوتیپ های برتر گندم نان از نظر ویژگی های زراعی در شرایط دیم
- سال انتشار: 1404
- محل انتشار: فصلنامه بیوتکنولوژی و بیوشیمی غلات، دوره: 4، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_CBB-4-2_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 22
نویسندگان
گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
چکیده
مقدمه: گندم نان به عنوان یکی از محصولات مهم و راهبردی غذایی در جهان، از اهمیت اقتصادی و سیاسی بالایی برخوردار است. تنش کمبود آب یکی از مهم ترین تنش های غیرزنده محسوب می شود و خشکسالی به عنوان چالشی گسترده، به طور جدی تولید گندم، به ویژه در مناطق دیم را تحت تاثیر قرار می دهد. با توجه به وسعت قابل توجه کشت دیم گندم در کشور، انتخاب روش های اصلاحی موثر و به کارگیری معیارهای مناسب برای شناسایی ارقام مقاوم از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بر این اساس، مطالعه حاضر با هدف شناسایی ژنوتیپ های برتر گندم در شرایط دیم انجام گرفت.مواد و روش ها: در این تحقیق ۲۵ ژنوتیپ گندم نان شامل ۲۳ ژنوتیپ گندم زمستانه و دو رقم پیشتاز و پیشگام بهعنوان شاهد، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه رازی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط دیم طی سالهای زراعی ۱۳۹۸-۱۳۹۹، ۱۳۹۹-۱۴۰۰ و ۱۴۰۱-۱۴۰۰ در کرمانشاه در شرایط دیم مورد ارزیابی قرار گرفتند. در این پژوهش صفات عملکرد دانه و اجزای عملکرد شامل وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در مترمربع اندازهگیری شد.یافته ها: نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر سال برای صفات وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در مترمربع معنیدار بود. همچنین بین ژنوتیپها از نظر عملکرد، وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در مترمربع اختلاف معنیداری وجود داشت. اثر متقابل سال و ژنوتیپ برای هیچیک از ویژگیها معنیداری نبود. وزن هزار دانه و تعداد سنبله در مترمربع بیشترین اثر مستقیم مثبت بر عملکرد دانه را داشتند. بر اساس تجزیه سنبلهای ژنوتیپها در دو گروه مختلف قرار گرفتند. طبق نتایج تجزیه خوشهای، ژنوتیپهای ۱، ۲، ۴ و ۱۸ در یک گروه و بقیه ژنوتیپها در گروه دوم جای گرفتند. با توجه به صفات اندازهگیری شده در این پژوهش ژنوتیپهای مذکور دارای عملکرد دانه و اجزای عملکرد بالایی در شرایط دیم بودند که نشاندهنده مناسب بودن این ژنوتیپها برای کشت در مناطق دیم میباشد. همچنین گروه دوم نسبت به گروه اول عملکرد دانه پایین تری داشت و می توان گفت سازگاری و تحمل این ژنوتیپ ها نسبت به تنش خشکی کمتر از گروه اول بوده است.نتیجه گیری: با توجه مجموع نتایج سه سال ارزیابی مزرعهای، ژنوتیپهای ۱، ۲ و ۴ دارای عملکرد دانه بالایی در شرایط دیم بوده و از نظر صفت وزن هزار دانه نیز دارای مقادیر بالا و قابل قبولی بودند. همچنین این ارقام نسبت به دو رقم شاهد کشت شده نیز از نظر عملکرد دانه و اجزای عملکرد در شرایط دیم برتری نشان دادند.کلیدواژه ها
تجزیه خوشه ای, تجزیه مرکب, شرایط دیم, گندم ناناطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.