ارزیابی تحمل به خشکی لاین های مختلف گندم دوروم در مرحله جوانه زنی تحت شرایط آزمایشگاهی
- سال انتشار: 1404
- محل انتشار: فصلنامه بیوتکنولوژی و بیوشیمی غلات، دوره: 4، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_CBB-4-2_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 27
نویسندگان
گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.
بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران.
موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، معاونت سرارود، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرمانشاه، ایران.
چکیده
مقدمه: تنش خشکی از مهم ترین عوامل ایجاد اختلال در رشد و نمو گیاهان بهویژه در مرحله جوانه زنی در مناطق خشک و نیمه خشک هست. جوانهزنی مرحلهای حساس از دوره رشد گندم به شمار میرود که معمولا تحت تاثیر تنش خشکی قرار میگیرد. در بین محصولات زراعی گندم دارای بیشترین سطح زیرکشت و مهمترین غله دنیا میباشد. گندم منبع اصلی تامین پروتئین و کربوهیدرات میباشد. تقریبا نیمی از زمینهای زراعی ایران به کشت گندم اختصاص داده شده است. گندم دوروم دومین گونه زراعی مهم گندم و دهمین محصول زراعی مهم دنیا است که حدود ۱۰ درصد کل سطح زیر کشت جهانی گندم را به خود اختصاص داده است.مواد و روش ها: در این آزمایش ویژگیهای جوانهزنی و عکسالعمل ژنوتیپهای گندم دوروم تحت تنش خشکی در شرایط آزمایشگاه مورد ارزیابی قرار گرفتند. بدین منظور جوانه زنی و رشد گیاهچه های ۲۰ ژنوتیپ گندم دوروم در شرایط تنش رطوبتی در سه سطح (صفر بعنوان شاهد، ۴/۰- و ۸/۰- مگاپاسگال) به وسیله محلول پلی اتیلن گلایکول ۶۰۰۰ مورد آزمون قرار گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در سال ۱۳۹۸ اجراء گردید. صفات مورد بررسی شامل درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، شاخص بنیه بذر، طول ریشهچه، طول ساقهچه و وزن خشک ریشهچه و ساقهچه بودند.یافته ها: نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات نشان داد که اثر ژنوتیپ، تنش خشکی و اثر متقابل آنها برای کلیه صفات مورد بررسی، معنیدار بود و با افزایش تنش خشکی، مقدار اغلب صفات نیز کاهش پیدا کرد. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که سرعت جوانه زنی دارای همبستگی مثبت، کامل و معنی دار با درصد جوانه زنی بود. همچنین، وزن خشک ساقهچه با طول ساقهچه همبستگی مثبت و بسیار معنی داری (۷۸/۰) نشان داد. در بین صفات مورد ارزیابی صفت طول ساقهچه حساسیت بیشتری به تغییر تنش خشکی نشان داد. به طور کلی در بین ژنوتیپهای مورد بررسی ژنوتیپهای شماره ۱۸ و ۲۰ وضعیت مناسبتری داشتند و به عنوان ژنوتیپ متحمل به تنش خشکی و ژنوتیپهای شماره ۲ و ۵ به عنوان ژنوتیپهای حساس به تنش خشکی شناخته شدند..نتیجه گیری: نتایج به دست آمده نشان داد که استفاده از پلی اتیلن گلایکول موجب کاهش قابل توجه درصد جوانه زنی و رشد گیاهچه های گندم دوروم می شود. نکته قابل توجه افزایش طول ریشه چه در برخی از ژنوتیپ ها با افزایش سطح تنش بود که اهمیت طول ریشه چه را در شرایط خشکی نشان می دهد. همچنین مشاهده شد که با افزایش تنش، درصد جوانه زنی نهایی و شاخص سرعت جوانه زنی نیز کاهش پیدا کرد. در مجموع وجود تنوع ژنتیکی قابل توجه در بین ژنوتیپ ها از نظر تحمل به خشکی، امکان انتخاب ژنوتیپ های برتر را مهیا نمود.کلیدواژه ها
پلی اتیلن گلایکول, تنش خشکی, جوانه زنی, گندم دوروماطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.