سعیده عزت زادگان جهرمی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

از دیدگاه کلی معایب روشهای سنتی بازده پایین و زمان طولانی استخراج میباشد. احتمال باقی ماندن حلال آلی در محصول نهایی نیزمیباشد که ممکن است جذب بدن شود. برای رساندن باقیمانده حلال در عصاره به حد مجاز به خلا زیادی در حرارت دهی نیاز است،بنابراین مصرف انرژی در این روشها بالاست. استخراج با سیال مافوق بحرانی بویژه توسطCO2 راه حل جایگزین مناسبی میباشد اما مهمترین مشکل آن این است که که استخراج ترکیبات قطبی بوسیله قدرت کم حلال محدود میشود. استخراج توسط آب زیر بحرانی میتواند روش جایگزین مناسبی باشد. آب زیربحرانی، آبی به حالت مایع است که تحت فشار میباشد و دمای آن بین نقطه جوش آب 100oC و دمای بحرانی 374oC) میباشد. این آب را همچنین، آب مافوق حرارت دیده یا آب داغ تحت فشار یا آب داغ مایع نیز مینامند. به علت فشار بالا و در نتیجه بالا رفتن نقطه جوش این آب حالت پایداری دارد. بسیاری از ویژگیهای غیرمعمولی آب به علت باندهای هیدروژنی بسیار قوی آن میباشد. در دامنه دمایی مافوق حرارت دیده، پیوندهای هیدروژنی به طور گستردهای شکسته میشوند و ویژگیهای آب را بیشتر از حد انتظار تغییر میدهند. آب به طور قابل ملاحظه ای کمتر قطبی شده و بیشتر مانند یک حلال آلی مانند متانول یا اتانول عمل میکند. حلالیت مواد آلی و گازها در این آب افزایش مییابد و آب به تنهایی مانند یک حلال، ماده عامل یا کاتالیست عمل میکند و دارای کاربردهای صنعتی و آنالیتیکی مانند استخراج، واکنشهای شیمیایی و پاکسازی میشود. مولکولهای آلی با افزایش دمای آب، حلالیت بسیار بیشتری در آب نشان میدهند. بخشی از این پدیده به علت تغییر قطبیت است که توضیح داده شد. هم چنین حلالیت مواد محلول ناچیز با افزایش دما تمایل به افزایش دارند. بنابراین موادی که معمولاً نامحلول در نظر گرفته می شوند، در آب زیربحرانی بسیار حل شدند. استخراج با آب زیربحرانی سرعت بالایی دارد، زیرا سرعت انتشار با افزایش دما افزایش مییابد افزایش حلالیت مواد آلی با یک سرعت افزایش نمییابند. بنابراین استخراج با آب زیربحرانی میتواند هم انتخابی و هم سریع باشد. علاوه بر این بازده استخراج با روشSWEنسبت به روش هگزان بالاتر است. همچنین استفاده از آب به عنوان حلال به جای اتانول از لحاظ اقتصادی هم به صرفه است و به هیچ عنوان سمی هم نمیباشد، قابل اشتعال نیست و بسیار هم در دسترس است

استخراج، آب زیربحرانی، حلال فوق بحرانی، پیوندهای هیدروژنی