علیرضا شعله ورفرد - دانشجوی کارشناسی ارشد بیماری شناسی گیاهی ، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت
سیدمحمدرضا موسوی - گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت
عباس شرزه ای - گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت

نماتدهای انگل گیاهی سالانه در سراسر جهان 12/3%از محصولات کشاورزی را از بین می برند که حدودا" 5% این خسار تها ناشی از نماتد مولد گره ریشهMeloidogyne sppاست. نظر به تاثیر سوء ترکیبات شیمیایی بر محیط زیست وزندگی انسان، در این مطالعه تاثیر عصاره های آبی چهار گیاه درکنترلM. javanicaو مرگ و میر لارو سن دوم و همچنین ممانعت از تفریخ تخم مورد ارزیابی قرار گرفت. گیاهان سیاه دانهNigella sativaدانه)، آنقوزهFerula assa foetidae)شیره ی ساقه و ریشه)، اسپند )Peganum harmala)دانه) و خرفه(Portulaca oleracea (دانه) جمع آوری و بخش های انتخاب شده هر گیاه جهت آزمون در سایه خشک شدند و به کمک آسیاب خانگی به پودر نرم تبدیل شدند. مواد خشک شد هی گیاهی به مدت یک روز در آب مقطر خیسانده و مخلوط حاصله از پارچ هی پنبه ای عبور دادهشد و فاز مایع آن جدا گردید. مخلوط حاصله به مدت 20 دقیقه در2000gسانتریفیوژ و رونشین از کاغذ صافی واتمن Whatman)شماره ی دو عبور داده شد تا یک مایع شفاف حاصل گردد. غلظت نهایی هر عصاره برابر یک گرم مواد گیاهی به ازای 10 میلی لیتر آب مقطر تنظیم شد. یک هفته بعد از قرارگیری تخ مها در معرض عصار ههای گیاهی، با غلظتهای ppm500 و 1000 و 2000 ، بیشترین بازداری از تفریخ تخم را عصاره ی بذر اسپند با غلظتppm2000 و ک مترین بازداری را عصاره بذر سیاهدانه با غلظت ppm 500 داشتند. تمامی عصاره های گیاهی آزمایش شده دارای اثر نماتدکشی بودند که در این میان آنقوزه با غلظت ppm2000 بیش ترین و خرفه با غلظتppm500 ک مترین تاثیر را در مرگ و میر لارو ه ای سن دومM.javanica داشتند. تاثیر عصاره ها در تفریخ تخ مها و تحرک لاروهای سن دوم پس از انتقال به آب مقطر نیز از بین نرفت

عصاره گیاهی، فعالیت نماتدکشی، کنترل زیستی، جلوگیری ازتفریخ تخم/Meloidogyne javanica