بازخوانی مفاهیم قدسی نور در معماری اسلامی با تاکید بر طراحی مساجد معاصر ایران در راستای گام دوم انقلاب
- سال انتشار: 1404
- محل انتشار: چهارمین کنفرانس بین المللی معماری، عمران، شهرسازی، محیط زیست و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب
- کد COI اختصاصی: ICACU04_1031
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 62
نویسندگان
دانشجوی دوره دکتری گروه معماری واحد مشهد دانشگاه آزاد اسلامی مشهد، ایران
استاد تمام گروه معماری عضو هیات علمی دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی مشهد و دانشگاه فردوسی مشهد استاد بازنشسته دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه علم و صنعت ایران
چکیده
نور در معماری اسلامی فراتر از یک عامل فیزیکی واجد کارکردی قدسی و معناگرایانه است که از مفاهیم قرآنی چون آیه نور (سوره نور، آیه ۳۵) الهام می گیرد و نقش بسزایی در ارتقاء ادراک معنوی فضاهای عبادی ایفا می کند. این مقاله با هدف بازخوانی جایگاه نور در معماری مساجد معاصر ایران به ویژه در نسبت با معماری صفوی و در راستای گفتمان هویت گرای بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی به تحلیل تطبیقی الگوهای نورپردازی در نمونه های منتخب تاریخی و معاصر پرداخته است. روش پژوهش از نوع کیفی با رویکرد توصیفی تحلیلی و استنتاجی است. داده ها از طریق مطالعات اسنادی، بررسی میدانی و تحلیل نمونه ها گردآوری شده اند. دو مسجد شیخ لطف الله اصفهان به عنوان نمونه ی تاریخی و ولیعصر تهران به عنوان نمونه ی معاصر به صورت تطبیقی مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان می دهد که در معماری صفوی نور به مثابه واسطه ای برای تجربه امر قدسی طراحی شده و با هندسه مقدس، عناصر جهت دار و ترکیب نور طبیعی فیلتر شده، هویتی وحدت گرا را در فضا القا می کرد. در مقابل، در برخی نمونه های معاصر، کاربرد نور بیشتر به جلوه های فنی و زیباشناختی محدود شده و از محتوای مفهومی فاصله گرفته است. بر این اساس پنج الگوی پیشنهادی نور شامل: نور الهی، نور هدایت، نور متغیر، نور رمزگونه و نور جمعی برای ارتقاء معنویت در طراحی مساجد معاصر ارائه شده است. در پایان، بر لزوم تلفیق فناوری های نوین نورپردازی با آموزه های عرفانی دینی معماری اسلامی تاکید شده و پیشنهادهایی برای طراحان، پژوهشگران و سیاست گذاران معماری دینی کشور ارائه می شود.کلیدواژه ها
نور در معماری, ادراک معنوی, گنبدخانه, معماری صفوی, طراحی معاصر مساجد, گام دوم انقلابمقالات مرتبط جدید
- آمایش انرژی شهری وUBEM: چارچوبی برای تصمیم سازی پروتوتایپ محور
- معماری، عمران شهرسازی و مدیریت آن از دیدگاه اسلام و ایران بعد از انقلاب اسلامی
- بررسی کاربرد و اهمیت BIM در راستای بهبود فعالیت های عمرانی
- تحلیل طرح آمایش سرزمین در عمران، آبادانی شهرسازی و مدیریت محیط زیست در دوران انقلاب اسلامی؛ چالش ها و راهکارها
- آموزش حفاظت از محیط زیست در جمهوری اسلامی ایران: ضرورت ها و زمینه ها
اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.