بازتاب عنصر حوض در نگارههای خمسه شاهی

سال انتشار: 1404
محل انتشار: چهارمین کنفرانس بین المللی معماری، عمران، شهرسازی، محیط زیست و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب
کد COI اختصاصی: ICACU04_0936
زبان مقاله: فارسی
تعداد مشاهده: 40

نویسندگان

دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد رشته نقاشی گروه نقاشی، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

حوض به عنوان یکی از عناصر کلیدی در معماری و نگارگری ایرانی نقشی برجسته در بازتاب مفاهیم معنوی، فرهنگی و زیباشناختی ایفا می کند. نگارگری ایرانی، که همواره در پیوندی عمیق با معماری سنتی قرار داشته، در دوره شاه طهماسب صفوی به اوج شکوفایی خود رسید و آثاری شاخص همچون خمسه طهماسبی پدید آمد. این نسخه نفیس که هم اکنون در کتابخانه بریتانیا نگهداری می شود، نمونه ای برجسته از ترکیب عناصر بصری و مفاهیم نمادین است. یافته های پژوهش بر اساس مطالعات اسنادی نشان می دهد که در نگاره های خمسه طهماسبی حوض ها فراتر از یک عنصر تزئینی ظاهر شده اند و به نمادی از زندگی خرد و گاه تضادهای انسانی تبدیل شده اند. آب و حوض ها در این آثار، علاوه بر بعد بصری، مفاهیمی اسطوره ای و نمادین را نیز منتقل می کنند. حضور حوض های دایره و مربع با آب شفاف و فواره های طلایی در پایین ترین بخش تصویر نه تنها بر تقارن و نظم تاکید دارد بلکه شکلی از توازن و پایداری را نیز نمایان می سازد. افزون بر این، ارتباط میان حوض ها از طریق آبراه ها جریان مداوم زندگی را به تصویر کشیده و با وجود سکون ظاهری، بر پویایی و حرکت در طبیعت تاکید دارد.

کلیدواژه ها

معماری اسلامی, نقاشی ایرانی, دوره صفوی, مکتب تبریز, کتابخانه بریتانیا, خمسه شاهی

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.