نرگس احمدی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
مهناز مظاهری اسدی - پژوهشکده زیست فناوری، سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران
علی ابوالحسنی سورکی - گروه میکروبیولوژی نفت، پژوهشکده علوم پایه کاربردی جهاد دانشگاهی شهید بهشتی

امروزه تعداد زیادی مواد فعال سطحی تحت عنوان بیوسورفکتانت شناخته شد‌ه‌اند که توسط میکروارگانیسم‌ها ساخته می‌شوند. یکی از ارزشمندترین جنبه‌های کاربردی بیوسورفکتانت‌ها در صنعت نفت، لجن‌زدایی از تانک‌های ذخیره نفت می‌باشد. در این مطالعه یک سویه باکتریایی بومی تولید کننده بیوسورفکتانت، با استفاده از روش‌های غربالگری میکروبی، از حوضچه آبگیر حاوی لجن‌های آلوده نفتی واقع در جزیره خارک جداسازی شد. از آنجای‌که این ترکیبات به هنگام کاربرد در صنایع نفتی در معرض دما‌های نسبتاٌ بالا و شرایط سخت محیطی چون شوری قرار می‌گیرند بنابراین تأثیر این فاکتورها‌ی محیطی خارجی بر عملکرد آن‌ها بررسی شد. جهت بررسی مقاومت ماده بیوسورفکتانت تولیدی به شوری، فعالیت امولسیون کنندگی ماده بیوسورفکتانت در غلظت 0 تا 10 درصد نمک مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد که ماده بیوسورفکتانت مورد نظر در در دامنه نمک 0 تا 10 درصد فعالیت خود را حفظ می‌نماید. جهت بررسی مقاومت ماده بیوسورفکتانت تولیدی به دما، سوپرناتانت حاوی این ترکیب در معرض دما 30، 40، 50، 60، 80، 100، 120 درجه قرار داده شده. نتایج نشان داد که ماده بیوسورفکتانت تا دمای 100 درجه سانتی‌گراد را می‌تواند تحمل کند و به فعالیت خود ادامه دهد. این نتایج بیوسورفاکتانت تولیدی را کاندیدای مناسبی جهت لجن‌زدایی از مخازن نفتی معرفی می‌نماید.

بیوسورفکتانت، لجن نفتی، حوضچه آبگیر، خارک