الگوی مواجهه با دوگانه های چالش آفرین برنامه ریزی فرهنگی براساس اندیشه رهبر معظم انقلاب

جمهوری اسلامی ایران، نظامی است که همواره موضوع فرهنگ را مهم ترین رکن جامعه دانسته است. در این میان هرگاه رهبر معظم انقلاب از زاویه فرهنگ به مسائل کشور پرداخته اند یا مسائل فرهنگی را گوشزد کرده اند، به نقش مدیریت و برنامه ریزی فرهنگی نیز اشاره کرده اند. با وجود این به نظر می رسد مواجهه مدیران فرهنگی با این بیانات بیشتر شعاری بوده است؛ به نحوی که جاری نبودن آن در اکثر فعالیت های فرهنگی کشور بسیار واضح است. یکی از کارهایی که می تواند در جهت رفع این چالش ها بکار گرفته شود، توجه به دوگانه های برگرفته از اندیشه رهبرمعظم انقلاب خواهد بود. هدف پژوهش حاضر، ارائه چهارچوبی برای دوگانه های مفهومی تقابلی مسئله ساز در برنامه ریزی فرهنگی با تحلیل بیانات رهبر معظم انقلاب بوده است. در این پژوهش، از روش کیفی تحلیل مضمون با بهره گیری از تکنیک شناسایی مضامین فراگیر و سازمانده دوگانه های مفهومی تقابلی ذیل الگوی (چیستی، چرایی و چگونگی) استفاده شد. اولین یافته پژوهش حاضر، کشف دوگانه های مرتبط و مترتب بر یکدیگر با عنوان برنامه ریزی فرهنگی با رویکرد تثبیت فرهنگ حق- برنامه ریزی فرهنگی با رویکرد تقویت فرهنگ باطل است. تبادل فرهنگی در وضعیت تهاجم فرهنگی- تبادل فرهنگی در وضعیت اقتدار فرهنگی دومین یافته این پژوهش می باشد. چراکه در نگاه ایشان در صورتی تبادل فرهنگی امکان پذیر و سودمند است که فرهنگ حق در موقعیت برتر خود بوده و برنامه ریزان از موضع فعال قدرت گزینش و پالایش محصولات فرهنگی تمدن رقیب را داشته باشند. آخرین یافته هم برنامه ریزی فرهنگی به وسیله خودی ها- برنامه ریزی فرهنگی به وسیله غیرخودی ها است که ایشان ضرورت استفاده از منابع انسانی مومن و انقلابی را توصیه می کند.

کلیدواژه ها:

برنامه ریزی فرهنگی ، دوگانه های تقابلی ، رهبر معظم انقلاب ، الگوی مواجهه ، مهندسی فرهنگی