برزو یوسفی - دانشجوی دکترای فیزیولوژی گیاهی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه
حمیدرضا قاسمپور - دانشیار فیزیولوژی گیاهی، دانشگاه رازی کرمانشاه
بایزید یوسفی - دانشیار پژوهشی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع
سید رضا طباطبایی - دانشیار پژوهشی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع

گونه گل محمدی (Rosa damascena Mill.) با نام عمومی رز دمشقی (Damask Rose) گل ملی ایران شناخته شده است. برای رسیدن به تولید اسانس بیشتر و با کیفیت بهتر شناسایی ژنوتیپ های برتر این گیاه اهمیت زیادی دارد. 25 اکسشن مختلف گل محمدی در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار کشت شد. با استفاده از روش تقطیر با آب از گلبرگ آنها اسانس استخراج شد. صفات عملکرد گل در هکتار، تعداد گل در بوته و میزان اسانس 25 ژنوتیپ مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس بیانگر وجود تنوع معنی دار در بین اکسشن های مورد مطالعه برای صفات مورد بررسی در سطح 1% بود همبستگی فنوتیپی صفات نشان داد که عملکرد گل در هکتار و تعداد گل در بوته دارای همبستگی بالایی بودند اما این دو صفت با میزا اسانس همبستگی معنی داری نداشتند. بر اساس مقایسه میانگین، تجزیه خوشه ای و تجزیه تابع تشخیص دو گروه برتر در شرایط آب و هوایی استان کرمانشاه قابل معرفی بود. گروه اول شامل اکسشن های ARAK ، ESF5 ، GILA ، KR5 ، KR6 ، KR8 ، KORD و YAZD که بیشترین میزان تولید گل را داشتند و گروه دوم شامل اکسشن های AZR-GH ، ESF2 ، ESF4 ، KR4 ، KR7 و KR9 که بیشترین میزان اسانس را داشتند.

استخراج اسانس، تنوع زنتیکی، گل محمدی، عملکرد گل و عملکرد اسانس