زویا پژمان - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی منطقه مرکزی
محمود اطرشی - استادیار عضو هیئت علمی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی منطقه مرکزی
سحر فروغی مقدم - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشگاه تهران، پردیس ابوریحان

زیره سیاه پارسی Bunium persicum Bioss که به آن زیره کوهی نیز گفته می شود به لحاظ برخورداری از ارزش دارویی و اقتصادی بالا جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است طولانی بودن طول دوره رویش، وجود خواب در بذر و نیاز به پیش تیمار سرما جهت جوانه زنی از موانع اساسی کشت زراعی این گیاه می باشد لذا استفاده از تکنیک های کشت بافت گیاهی جهت دستیابی هبم تابولیت های ثانویه و استخراج اسانس با القای کالوس از این گیاه روشی کم هزینه و زود بازده می باشد در این پژوهش با هدف القای کالوس در گیاه دارویی زیره سیاه از ریزنمونه های ریشه و ریز غده صورت پذیرفته است. ریز غده ها و ریشه های حاصل از گیاهچه های زیره در محیط کشت درون شیشه ای جهت تولید کالوس به محیط کشت MS با تیمار های هورمونی NAA و Kin با پنج غلظت 0، 0/2، 0/5، 1/5، 2 میلی گرم در لیتر NAA در چهار غلظت 0، 0/5،1 و 1/5 میلی گرم در لیتر و ساکارز با چهار غلظت 30، 60، 90 و 120 گرم در لیتر منتقل گردیده و در شرایط 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی در دمای 25 درجه سانتی گراد به مدت 6 هفته نگهداری شدند. داده های این آزمایش به صورت آزمایش فاکتوریل 2*4*4*5 در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با 3 تکرار با استفاده از نرم افزار SAS آنالیز شد. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین درصد کالوس زایی در تیمار هورمونی 0/5mg/L KIN+1/5mg/lNAA می باشد.

زیره سیاه ، Bunium persicum Boiss.) ، NAA،Kin کالوس، کشت بافت