بازتاب عدل در مخزن‎الاسرار نظامی گنجوی

موضوع عدل از دیر زمان جزء مهمترین مباحث و دغدغههای بشر و ادیان الهی و اندیشمندان سیاسی بوده است و آراء و نظریات گوناگونی دربارهی آن بیان شده و به رشتهی تحریر درآمده است. مسئلهی عدل به قدری در سرنوشت ملت ها و دولت ها اهمیت دارد که حتی حکومت های جور نیز ریاکارانه خود را متصف به آن دانسته و برای جلب قلوب مردم، هدف خود را تحقق عدل اعلام می دارند. بحث عدل در آثار نظامی نیز بحثی بسیار گسترده و عمیق است که تامل، تفکر و مجال قابلتوجهی میطلبد. از نظر نظامی عدل است که موجب رونق و باروری اجتماعی و اقتصادی و سیاسی میشود و کارها بر اساس عدل قرار مییابند و راز ماندگاری و خوشنامی پادشاهان در عدل نهفته است و در منظومهی خود هر جا که از عدل سخن میگوید از پادشاهانی که به عدالت مشهور هستند یاد میکند و حتی پادشاهان ممدوحش را نیز با صفت عدل میستاید و بدینسان بر اهمیت فراوان عدل صحه میگذارد. نظامی در منظومه‎هایش آرمانشهری را متصور است که پایههای بناهایش بر عدل استوار است. با توجه به جایگاه رفیع نظامی در ادب پارسی و نیز توجه ویژهی او به مسئلهی عدل و عدالت و در مقابل آن ظلم و ستم پادشاهان، در این مقاله کوشیدهایم تا به اهمیت و جایگاه عدل از دیدگاه نظامی، با تکیه بر منظومه‎ی مخزن‎الاسرار، اندیشههای نظامی در مورد عدل در نظام سیاسی و حکومتی، عدالت رهبران و پادشاهان اسطورهای و تاریخی و جایگاه مردم در اجرای عدل بپردازیم که البته مهمترین بحث آن مربوط به نظام سیاسی و عدل ملوک و ظلمستیزی نظامی گنجوی در منظومه‎هایش است.

کلیدواژه ها:

عدل ، ظلم ، مخزن‎الاسرار ، نظامی گنجوی