ارتباط عاطفی معلم و دانش آموز؛ کلید موفقیت تحصیلی

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش ارتباط عاطفی میان معلم و دانش آموز در ارتقای موفقیت تحصیلی انجام شده است. در دهه های اخیر، تمرکز صرف بر عوامل شناختی در آموزش، جای خود را به رویکردهای جامع تری داده است که ابعاد روان شناختی، اجتماعی و عاطفی یادگیری را نیز در نظر می گیرند. ارتباط عاطفی میان معلم و دانش آموز به عنوان یکی از مولفه های کلیدی در ایجاد محیط یادگیری امن، انگیزشی و انسانی شناخته می شود. این پژوهش تلاش دارد تا با رویکردی نوآورانه، تاثیر کیفیت رابطه عاطفی در کلاس درس را بر انگیزش تحصیلی، مشارکت فعال و عملکرد آموزشی دانش آموزان تحلیل کند.روش تحقیق این مطالعه، ترکیبی (کمی-کیفی) و از نوع توصیفی-تحلیلی است. داده ها از طریق پرسشنامه های استاندارد «ارتباط معلم-دانش آموز» و «انگیزش تحصیلی» گردآوری شده و با استفاده از آزمون های آماری همبستگی و رگرسیون چندگانه تحلیل شدند. همچنین، داده های کیفی حاصل از مصاحبه های نیمه ساختاریافته با معلمان و دانش آموزان، با روش تحلیل مضمون بررسی گردیدند.یافته های کمی نشان داد که بین کیفیت ارتباط عاطفی معلم و دانش آموز با موفقیت تحصیلی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. مولفه هایی نظیر همدلی، احترام متقابل، حمایت هیجانی و اعتماد، نقش میانجی در افزایش انگیزش درونی، مشارکت کلاسی و کاهش اضطراب تحصیلی ایفا می کنند. تحلیل کیفی نیز نشان داد که دانش آموزانی که رابطه ای گرم، صمیمی و حمایتی با معلم خود تجربه می کنند، احساس امنیت روانی بیشتری داشته و تمایل بیشتری به تعامل، پرسش گری و یادگیری فعال دارند.نوآوری این پژوهش در ارائه یک مدل مفهومی سه بعدی از ارتباط عاطفی در آموزش است که شامل «حمایت هیجانی»، «همدلی شناختی» و «تعامل انگیزشی» می باشد. این مدل می تواند به عنوان چارچوبی کاربردی در طراحی برنامه های تربیت معلم، ارزیابی کیفیت تدریس و بهبود فضای روانی کلاس درس مورد استفاده قرار گیرد. در پایان، پیشنهاد می شود که مهارت های ارتباطی و عاطفی به عنوان بخشی از صلاحیت های حرفه ای معلمان در برنامه های آموزشی گنجانده شود تا زمینه ساز یادگیری معنادار، پایدار و انسانی تر گردد.

کلیدواژه ها:

ارتباط عاطفی ، معلم و دانش آموز ، موفقیت تحصیلی ، انگیزش درونی ، یادگیری فعال ، حمایت هیجانی ، آموزش انسانی ، تحلیل مضمون ، مدل مفهومی ، روان شناسی تربیتی