پیمان کریمی سلطانی - دانشجوی دکتری جغرافیای طبیعی، دانشگاه رازی کرمانشاه
نگار بهروزی - دانشجوی کارشناسی ارشد گیاهان دارویی واحد علوم و تحقیقات تهران

به دلیل وجد ابهامات در روابط تبار زایشی میان گونه های این جنس ها در ایران و نیز فقدان اطلاعات سیستماتیکی جامع در مورد گونه های آنها، انجام هرگونه مطالعات بر روی این گونه های برای فلور ایران ضروری به نظر می رسد این مطالعه با هدف ارزیابی ویژگی های مختلف ریخت شناختی، ریز ریخت شناختی دانه های گرده و تعیین روابط میان آنها بررسی میزان همبستگی و انطباق داده های حاصل از مطالعات مختلف و شناسایی دقیق گونه ها و گزارش واحد های جدید برای فلور ایران صورت گرفته است این مطالعه تجربی در محیط آزمایشگاه به منظور ریخت شناسی حدود 158 جمعیت متعلق به سه گونه جنس . Teucrium صورت گرفت، نمونه های جمع آوری شده از رویشگاه های طبیعی و نمونه های هر بار یومی بررسی شدند. 59 ویژگی کمی و کیفی مربوط به اندام های رویشی و زایشی جنس . Teucrium مورد بررسی قرار گرفت. برای تعیین قرابت گونه ها نمودار PCO ارائه گردید و از نرم افزار SPSS9.0 نیز به منظور تعیین ویژگی های با ارزش در تفکیک گونه ها استفاده شد و برای هر ویژگی یک نمودار box plot تهیه گردید. مطالعه ریخت شناسی دانه گرده به روش استولیز انجام شد. مطابق آنالیز فنتیکی، 3 گروه مورد مطالعه از یکدیگر مجزا شدند که گروه 1 شامل جمعیت های گونه T. orientale گروه 2 شامل جمعیت های گونه T. polium و گروه 3 شامل گونه T. hyrcanicum بر اساس نمودار فنتیکی گروه 1 خود به پنج زیر گروه شامل: زیر گروه 1: جمعیت های زیرگونه T. orientale subsp Orientale زیرگروه 2: جمعیت های زیرگونه T. orientale subsp. Gloeotrichum زیرگروه 3 و 4: جمعیت های زیرگونه T. orientale subsp. Taylori و زیرگروه 5 جمعیت های زیرگونه T. orientale subsp. glabrescence تقسیم شدند دانه های گرده در گونه های مورد مطالعه بیضوی و سه شیاری هستند و به دو گروه دارای قطر قطبی بین 41-30 میکرون و دانه های گرده با قطر قطبی بین 25-21 میکرون تقسیم شدند. نتایج به دست آمده نشان می دهد که گونه های که در آنالیز ریخت شناسی از هم جدا می شوند در آنالیز دانه گرده نیز از هم جدا شدند. این گروهبندی یا گروهبندی حاصل از داده های ریخت شناسی کاملا منطبق است. گروه 1 دانه با گروه 1 ریخت شناسی و گروه 2 دانه گرده با گروه 2 ریخت شناسی منطبق است.

ریخت شناسی، سیستماتیکی، دانه گرده، زیرگونه،. Teucrium