علی محبی - دکتری مرتعداری، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

شرایط فعلی کشور متکی بودن اقتصاد ایران بر درآمدهای نفتی و تاثیر پذیری درآمدها از مسائل سیاسی و اقتصادی در نتیجه آسیب پذیری اقتصاد کشور را به خوبی نمایان ساخت. یکی از راه های مقابله با این چالش توسعه تولیداتی است که ضمن بهبود وضعت اقتصاد داخلی سبب افزایش صادرات غیر نفتی می شود. در این میان محصولات جنگلی، مرتعی و گیاهان دارویی و صنعتی علاوه بر نقش خاصی که در اقتصاد داخلی دارند می توانند تاثیر به سزایی در امر صادرات غیر نفتی داشته باشند کشور ما به دلیل تنوع اقلیمی و دارا بودن 11 اقلیم از 13 اقلیم شناخته شده در جهان توپوگرافی و ادافیلکی، قدمت تاریخی، قرار گرفتن در موقعیت جغرافیایی خاص و تنش های محیطی متفاوت حاکم بر رویشگاه های مختلف گیاهی، از فلور غنی برخوردار بوده ب ه طوری که حدود 8 هزار گونه گیاهی را داراست که اکثر آنها هم از لحاظ نوع گونه و هم میزان ماده موثر بی نظیر می باشند. حجم تجارت هانی گیاهی دارویی بیش از 43 میلیارد دلار می باشد حدود 25% از بازار دارویی جهان در سال 1996 به ارزش تقریبی 250 میلیارد دلار به داروهای مشتق از گیاهان دارویی اختصاص یافته است. سهم کشور ایران از بازار دارویی جهان 60 میلیون دلار بوده است که عمده آن زعفران است که اگر زعفران را حذف کنیم حدود 24 میلیون دلار می باشد در این مقاله هدف بررسی وضعیت موجود و چشم انداز گیاهان دارویی صنعتی ایران و جهان با اشاره بر توجیه کمی ضرورت توسعه گیاهان دارویی - صنعتی، دامنه وسیع کاربرد، فرصت ها، تهدید ها و عوامل و ذینفعان تاثیرگذار، ارائه مشکلات، راهکارها و پیشنهادات می باشد تا با افزایش آگاهی پیرامون اهمیت و مشکلات گسترش تولید و فرآوری گیاهان دارویی - صنعتی، هر چه سریع تر برنامه ریزی پایدار در این خصوص صورت گیرد.

وضعیت موجود، گیاهان دارویی صنعتی، چشم انداز